ÖZET Yüksek Lisans Tezi İNTESTİNAL İSKEMİ-REPERFÜZYON UYGULAMALARINDA DEĞİŞİK ANTİOKSİDANLARIN KORUYUCU ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI Burhan Ateş İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı x + 59 sayfa 2001 Danışman : Yrd. Doç. Dr. İsmet Yılmaz Bu çalışmada, mekanik mesenterik damar tıkanıklıkları, bağırsak transplantasyonu gibi birçok patalojik durumda gözlenebilen ve serbest oksijen radikallerinin başlattığı zincirleme tepkimelerle doku yıkımının gerçekleştiği iskemi-reperfüzyon (l/R) hasarına karşı diğer antioksidanlardan daha geniş bir spektruma sahip antioksidatif hormon olan melatoninin iskemi öncesi ve sonrası koruyucu etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada Sprague Dawley cinsi 32 erkek rat 4 gruba ayrıldı. (n:8) Grup no 1: Sham, Grup no 2: Kontrol l/R, Grup no 3 : Melatonins 0 mg/kg) +I/R ve Grup 4: l+Melatonin (10mg/kg)/R. I/R gruplarda 45 dakikalık superior mesenterik arter oklüzyonu ile iskemi ve takiben 120 dakika süreyle reperfüzyon yapıldı. Tüm gruplarda antioksidatif enzimlerden katalaz (CAT), süperoksit dismutaz (SOD) ve glutatyon peroksidaz (GSH-Px) enzim aktivitelerine ve lipid peroksidasyonunun son ürünü olan malondialdehit (MDA) düzeylerine spektrofotometrik olarak bakıldı. Verilerin istatiksel analizi tek yönlü varyans analizi ve Tukey HSD testi ile gerçekleştirildi. Sonuç olarak melatonin uygulanan gruplarda kontrol l/R grubuna kıyasla enzim aktivitelerinde anlamlı bir artış, buna karşın MDA düzeyinde ise anlamlı (p<0.05) bir düşüş gözlenmiştir. Tüm bu veriler, melatoninin intestinal iskemi reperfüzyon hasarında önemli bir koruyucu role sahip olduğunu göstermektedir. Buna ilaveten melatoninin iskemi öncesi veya sonrası verilmesi arasında anlamlı bir fark olmamasına karşın iskemi öncesi melatonin uygulanmasının kısmende olsa daha koruyucu etkiye sahiptir. Buda melatoninin lipofılik özelliğine ve yarılanma ömrünün oldukça kısa süreli olmasına bağlanabilir. ANAHTAR KELİMELER: Antioksidan, intestinal, iskemi-reperfüzyon, serbest oksijen radikalleri 111
ABSTRACT Ms. C. Thesis THE INVESTIGATION OF PRESERVATIVE EFFECT OF VARIABLE ANTIOXIDANTS ON THE APPLICATION OF INTESTINAL ISCHEMIA- REPERFUSION İnönü University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemistry x + 59 pages ' 2001 Supervisor: Asst. Prof. Dr. İsmet Yılmaz The aim of this work is to determine the preserving effect of melatonin on antioxidative hormon, which has the broad spectrum among the other antioxidants, on pre- and post ischemia. This phenomena is observed in intestinal transplantations and mechanically occluded mesenteric vessels, that causes tissue damage during mesenteric ischemia-reperfusion(//R). A total of 32 male Sprague Dawley rats were devided equially into 4 groups.(n:8) Group 1 was sham, group 2 was control l/R, group 3 was melatonin (10 mg/kg) plus l/R and group 4 was / plus melatonin (10 mg/kg) plus R. l/R was realized as follows superior messenteric artery occlusion was applied for 45 minutes than reperfusuion was done for 120 minutes. In all groups the enzymes activitiy of catalase (CAT), superoxide dismutase (SOD) and glutathione peroxidase (GSH-Px) among antioxidative enzymes were determined spectrophotometrically as well as MDA level of the final product of lipid peroxidation. Statistical data analysis was carried out by oneway variance analysis and Tukey HSD test. As a results, the enzymatic activity was increased in groups treated with melatonin, compared with control l/R group, on the contrary the MDA level was significantly decreased.(p<0.05) All evidences show that melatonin has an important preserving role in intestinal l/R damage. Further, though there is found no significant differences between pre or post melatonin treatment. It found that pretreatment might have partial effect. It is assumed that this is due to the lipophilic character and the short half-life of melatonin. KEY WORDS: Antioxidant, intestinal, ischemia-reperfusion, free oxygen radicals. IV