ÖZET Doktora Tezi CYPRIN1DAE FAMİLYASINA AİT Capoeta trutta, Capoeta capoeta umbla, Leuciscus cephalus orientalis ve Acanthobrama marmid'LERİN HEMOGLOBİN ve İZOHEMOGLOBİN TİPLERİNİN ELEKTROFORETİK ve TAKSONOMİK YÖNDEN İNCELENMESİ Muhittin YILMAZ İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı xi+59 sayfa 2002 I. Danışman: Prof. Dr. A. Ümit ERDEMLİ n. Danışman: Doç. Dr. Yusuf TÜRKÖZ Bu çalışma şubat 2001 ve nisan 2002 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Elde edilen 1,2,3 ve 4 yaşındaki Capoeta trutta, Capoeta capoeta umbla, Leuciscus cephalus orientalis ve Acanthobrama marmid'lerin kanından hemoglobinler saflaştırılarak Sodyumdodesil sülfat-poliakrilamid jel elektroforezi (SDS-PAGE) ve Nativ- poliakrilamid jel elektroforezi (Nativ-PAGE) yöntemleri ile, hemoglobinlerin subünite ve multiple formları izole edildi. Daha sonra bahsedilen balıkların nativ hemoglobinlerinin moleküler ağırlıkları, jel fıltrasyon yöntemiyle hesaplandı. Nativ-PAGE ile yapılan çalışmada, Capoeta trutta'da 1 büyük hemoglobin bandı, Capoeta capoeta umbla' da 1 büyük ve 3 küçük band olmak üzere 4 hemoglobin bandı, L. cephalus orientalis'de 2 büyük hemoglobin bandı ve Acanthobrama marmid'de ise 1 büyük hemoglobin bandı elde edildi. SDS-PAGE ile hemoglobinlerin subünitelerinin izolasyonunda ise 1,2 ve 3 yaş grubundaki Capoeta trutta'da. 2, 4 yaş grubundakilerde 4 hemoglobin bandı, 2 ve 3 yaş grubundaki Capoeta capoeta umbla'da. 2, 4 yaş grubundakilerde 1 hemoglobin bandı, 2, 3 ve 4 yaşındaki Leuciscus cephalus orientalis 'de 4 hemoglobin bandı tespit edildi. Acanthobrama marmid'de ise, 2 ve 3 yaşındakilerde 4, 4 yaşındakilerde 3 hemoglobin bandı gözlenmiştir. SDS-PAGE ile elde edilen bulgulara göre, 4 yaşındaki olgun balıklar birbirleri ile kıyaslandığında; Capoeta trutta'da. 3, Capoeta capoeta umbla'da. 1, Leuciscus cephalus orientalis' de 4 ve Acanthobrama marmid'de 3 hemoglobin bandının elde edilmiştir. Bu farklılık, bu hemoglobinlerin sentezinde rol oynayan genlerin farklılığından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, elde edilen hemoglobin bandlar genetik farklılığı da ortaya koymakta ve taksonomik açıdan önemli veriler sunmaktadır. Bunun yanı sıra, Nativ-PAGE' de de nativ hemoglobinlerin farklılık göstermesi, türler arası genetik farklılıkları ortaya çıkartmaktadır, bu da taksonomik açıdan önemli veriler olabilir. Anahtar kelimeler: Capoeta trutta, Capoeta capoeta umbla, Leuciscus cephalus orientalis, Acanthobrama marmid, Hemoglobin, SDS-PAGE, Nativ-PAGE, Taksonomi
ABSTRACT Ph.D. Thesis TAXONOMIC AND ELECTROPHORETIC INVESTIGATION OF HEMOGLOBIN AND EOHEMOGLOBIN TYPES OF Capoeta trutta, Capoeta capoeta umbla, Leuciscus cephalus orientalis AND Acanthobrama marmid BELONG TO CYPRINIDAE FAMILY Muhittin YILMAZ inönü University Institute of Science Department of Biology xi+ 59 Pages 2002 I. Supervisor: Prof.Dr. A.Ümit ERDEMLİ H. Supervisor: Doç. Dr. Yusuf TÜRKÖZ This study was carried out between February 2001 and April 2002. Hemoglobins from erythrocytes of 1,2,3 and 4 years old Capoeta trutta, Capoeta capoeta umbla, Leuciscus cephalus orientalis and Acanthbrama marmid purified and multiple hemoglobins were isolated using method Sodium Dodecyl Sulfate- Polyacrylamide Gel Electrophoresis method (SDS-PAGE), native hemoglobins were isolated using Native- Polyacrylamide Gel Electrophoresis (Native-PAGE). Then, the molecular weight of native hemoglobins were calculated with Gel Filtration Method. Native-PAGE method resulted one large hemoglobin band from Capoeta trutta, 1 large and 3 small bands from Capoeta capoeta umbla, 2 large hemoglobin bands from Leciscus cephalus orientalis and 1 large hemoglobin band from Acanthobrama marmid. Subunits of hemoglobins in SDS-PAGE method, However,showed a subunit separation of 2 for 1 to 3 years-old Capoeta trutta, 3 hemoglobin bands from 4 years old, 2 hemoglobin bands from 2 and 3 years old Capoeta capoeta umbla, 1 hemoglobin bands from 4 years old, 4 hemoglobin bands from 1,2,3 and 4 years old Leciscus cephalus orientalis. 4 hemoglobin bands from 2 years old and 3 hemoglobin bands from 4 years old Acanthobrama marmid were distinguished. When 4-years old fish species studied here were compared, there were 3 hemoglobin bands in Capoeta trutta, 1 hemoglobin bands Capoeta capoeta umbla, 4 hemoglobin bands Leuciscus cephalus orientalis and 3 hemoglobin bands in Acanthbrama marmid as determined from their SDS-PAGE profiles. These differences can be attributed to differences of these species in their gene level. Thus, while this study may be important for the partly clarification of genetic background of these species. It is also important for determining the taxonomic order of these fish. Also, the differences of native hemoglobin m components of these organisms may explain their genetical distances and may be used as a criteria for taxonomic clasification. Key Word: Capoeta trutta, Capoeta capoeta umbla, Leuciscus cephalus orientalis, Acanthobrama marmid, Hemoglobin, SDS-PAGE, Native-PAGE, Taxonomi IV