ÖZET Yüksek Lisans Tezi PİRETROİD GRUBUNDAN İKİ İNSEKTİSİTİN Xenopus /aerâ'de TOKSİK ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Gülsüm Handan AYDIN İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı VÜ.+44 sayfa 2004 Danışman: Prof. Dr. Murat ÖZMEN Dünya nüfusunun hızla arttığı çağımızda açlık sorunun çözülebilmesi için üretimi artırmak amaçlı tarım ilaçlarının rasgele kullanımı giderek artan tehlikeli boyutlarda toplum sağlığını ve ekolojik dengeyi tehdit etmektedir. Tüm dünyada azalan amfibi populasyonu ile ilgili sorumlu listesinde de ilk şualarda pestisitler yer almaktadır. Bu çalışmada, piretroit grubundan iki insektisit olan deltamethrin ve lambda cyhalothrin'in Xenopus laevis iribaşları üzerine toksik etkileri araştırıldı. Bu amaçla gelişimlerinin 46. evresindeki iribaşlar, ayn ayrı statik yenilemeli test koşullarında insektisit etkisine 7 gün süre ile maruz bırakıldı. Test süresince 72., 96. ve 168. saatlerdeki ortalama öldürücü madde konsantrasyonu (LC50), En Düşük Olumsuz Etkiye Sahip Konsantrasyon (LOEC) ve En Yüksek Etkisiz Konsantrasyon (NOEC) değerleri belirlendi. Ayrıca bu insektisitlere 24 saat süre ile maruz bırakılmış aynı gelişim periyodundaki iribaşlarda çeşitli biyotransformasyon ve metabolizma enzimlerinin aktiviteleri ölçüldü. Çalışma sonuçlarına göre, deltametrin için belirlenen maruz kalma sürelerindeki LC50 değerleri sırası ile 0,221 mg/L, 0,044 mg/L ve 0,0030 mg/L olarak bulundu. Lambda cyhalothrin için ise LC50 değerleri sırası ile 0,024 mg/L, 0,0090 mg/L ve 0,0040 mg/L olarak saptandı. 24 saat süre ile her iki insektisit etkisine ayn ayn maruz kalan iribaşlarda biyobelirteç olarak kullanılan enzimlerin aktivitelerinde önemli düzeyde bir değişim gözlenmedi. Bununla birlikte, bulgular Xenopus laevis iribaşlarına lambda cyhalothrin'in daha toksik olduğunu, ancak her iki pestisit içinde önemli düzeyde toksik etkinin bulunduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Piretroid insektisit, Deltamethrin, Lambda-cyhalothrin, Xenopus laevis, toksik etki
ABSTRACT M.Sc. Thesis TOXICITY OF TWO DIFFERENT PHYRETHROID INSECTICIDE ON Xenopus laevis Gülsüm Handan AYDIN înönü University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology VÜ.+44 pages 2004 Advisor: Murat ÖZMEN, Professor, Ph.D. Increasing pesticide use for a range of agricultural applications puts ecological balance and public health in danger. Decrease in amphibian populations has been partly attributed to increasing pesticide use worldwide. Toxic effects of two different phyrethroid insecticide, deltamethrin and lambda- cyhalothrin, on Xenopus laevis tadpoles were investigated in this study. Tadpoles were exposed to insecticides on static renewal test conditions on their 46th developmental stage for a period of seven days. Median lethal concentration (LC50), lowest observed effective concentration (LOEC), nonobserved effective concentration (NOEC) were determined during 72th, 96th and 168th hours of exposure. Also, different biotransformation and metabolic enzyme activities as the markers of toxicity were investigated after 24 h exposure period. LC50s of deltamethrin of X. laevis tadpoles were determined as 0.221 mg/L, 0.044 mg/L and 0.0030 mg/L for 72, 96 and 162th hours, respectively after three different exposure period. LC50s of lambda-chyalothrin were 0.024 mg/L, 0.0090 mg/L ve 0.0040 mg/L for the same period of time, respectively. Enzymatical activities were not significantly changed after 24 h exposure period both deltamethrin and lambda-cyhdothrin exposure. Although, both pesticides were significantly toxic to tadpoles, lambda-cyhalothrin was determined to be the most toxic insecticide. Key Words: Phyrethroid insecticide, Deltamethrin, Lambda-cyalothrin, Xenopus laevis, Toxic effect n