ÖZET Yüksek Lisans Tezi N-KOORD NE METAL KOMPLEKSLER N N SENTEZ ve ÖZELL KLER Neslihan ŞAH N nönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı 88 + xiii sayfa 2005 Danışman: Doç. Dr. smail ÖZDEM R N-Koordine geçiş metal kompleksleri değişik organik tepkimeleri katalizlediklerinden ve biyolojik olarak aktif maddeler oldukları için ilgi ile araştırılmaktadır. Çalışma kapsamında öncelikle 1-sübstitüye imidazolin (1) ve benzimidazol (2) sentezlenerek yapıları spektroskopik yöntemlerle belirlendi. R R N N N N 1 2 a R= CH2CH2N(Pri) a R= CH2CH2OCH2CH3 b R= CH2CH2N(C5H10) b R= CH2CH2N(C5H10) c R= CH2CH2N(C4H8O) c R= CH2CH2N(C4H8O) e R= CH2CH2N(C4H8O) d R= C6H2CH2(OCH3)3-3,4,5 e R= CH2(C10H7) Yapısı bilinen bu bileşiklerden, 1-sübstitüye imidazolin, yeni üç tane 1- alkilimidazolinrutenyum(II) (3-5) ve üç tane 1-alkilimidazolinpalladyum(II) (6-8) sentezlendi. i N N OC2H5 Cl Cl Cl Ru N N N N Ru N N Ru Cl Cl Cl 5 4 3 N N N O Cl Cl Cl N N Pd N N PhMe2PPd Pd N N Cl Cl 2 Cl 2 6 8 7 1-sübstitüyebenzimidazollerden yeni altı tane 1-alkilbenzimidazolrutenyum(II) (9-15) ve üç tane 1-alkilbenzimidazolpalladyum(II) (16, 17) sentezlendi. N N O N Cl Cl Cl Ru N N Ru N N Ru N N Cl Cl Cl 9 10 11 OCH3 OCH3 OCH3 N Cl Cl Cl N N Ru Ru N N Ru N N Cl Cl Cl 12 14 13 OCH3 OCH3 OCH3 OCH3 OCH3 OC3 Cl N Cl Cl PhMe2PPd N N Pd N N N N Ru Cl Cl Cl 2 17 15 16 Hazırlanan bu bileşiklerin yapıları FT-IR, 1H-NMR, 13C-NMR ve elementel analiz ile aydınlatıldı. Ayrıca 1-sübstitüyeimidazolin ve benzimidazol komplekslerinden dört tanesinin (7, 8, 16, 17) organik kimyada önemli olan, Heck ve Suzuki eşleşme tepkimelerinde katalitik özellikleri incelendi. Bu katalizörlerin belirtilen C-C bağ oluşum tepkimelerinde etkin katalizörler olduğu saptandı. ANAHTAR KEL MELER: Azol kompleksleri, imidazolin, benzimidazol, Heck ve Suzuki eşleşmeleri, paladyum-imidazolin, rutenyum-imidazolin, paladyum-benzimidazol, rutenyum-benzimidazol. ii
ABSTRACT MSc. Thesis THE SYNTHESIS AND PROPERTIES OF N-COORDINATED METAL COMPLEXES Neslihan Şahin Inönü Üniversity Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemistry 88 + xiii pages 2005 Supervisor: Assoc. Prof. Dr. smail Özdemir Due to catalytic activity toward the various organic reactions and biologic active substrats, N-coordinated transition metal complexes have been the subject of numereous research. In this concept, firstly 1-substituted imidazoline (1) and benzimidazole (2) were prepared and their structure was elucidated by mean of spectroscopy. R R N N N N 1 2 a R= CH2CH2N(Pri) a R= CH2CH2OCH2CH3 b R= CH2CH2N(C5H10) b R= CH2CH2N(C5H10) c R= CH2CH2N(C4H8O) c R= CH2CH2N(C4H8O) e R= CH2CH2N(C4H8O) d R= C6H2CH2(OCH3)3-3,4,5 e R= CH2(C10H7) iii Starting from the structurally known compounds, 1-substituted three novel 1- alkylimidazolineruthenium(II) (3-5), and three 1-alkylimidazolinepalladium(II) (6-8) were synthesized. N N OC2H5 Cl Cl Cl Ru N N N N Ru N N Ru Cl Cl Cl 5 4 3 N N N O Cl Cl Cl N N Pd N N PhMe2PPd Pd N N Cl Cl 2 Cl 2 6 8 7 Novel six compounds 1-alkylbenzimidazoleruthenium(II) (9-15) were synthesized from 1-substitutedbenzimidazoles, and also three 1- alkylbenzimidazolepalladium(II) (16, 17) were synthesized. N N O N Cl Cl Cl Ru N N Ru N N Ru N N Cl Cl Cl 9 10 11 OCH3 OCH3 OCH3 N Cl Cl Cl N N Ru Ru N N Ru N N Cl Cl Cl 12 14 13 OCH3 OCH3 OCH3 OCH3 OCH3 OC3 Cl N Cl Cl PhMe2PPd N N Pd N N N N Ru Cl Cl Cl 2 17 15 16 FT-IR, 1H-NMR, 13C-NMR and elementel analysis were used as techniques to elucidiate the structure of the prepared compounds. The catalytic activity of 1-substitutedimidazoline and benzimidazole complexes of 7, 8, 16, 17 in the Heck and Suzuki coupling reactions which were extremely important in organic synthesis. And for the C-C bond formation, the catalysts showed high efficiency. KEYWORDS: Azole complexes, imidazoline, benzimidazole, Heck and Suzuki coupling, palladium-imidazoline, ruthenium-imidazoline, palladium- benzimidazole, ruthenium-benzimidazole. iv
