Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adanmışlık düzeyleri (Elazığ ili örneği)

Abstract

II ÖZET Örgütlerin varlıklarını sürdürebilmeleri, ancak örgüt üyeliğini devam ettirmeye istek duyan, örgütle ortak amaçlan paylaşan ve bu amaçlar uğrunda çaba gösterme arzusu taşıyan kısacası örgüte adanmış işgörenlerin bulunmasıyla mümkündür. İşleyişlerini etkili bir şekilde devam ettirmek ve ortaya kaliteli ürünler koymak amacında olan örgütlerin, işe alma ve seçme sürecinde örgüte adanma eğilimi yüksek olan kişileri tercih etmeleri, örgütsel sosyalleşme sürecinde ise işgörenlerin örgüte adanmalarını sağlayacak tutumlar ve değerler kazandırmaları gerekmektedir. Örgüte adanmış olan işgörenlerin desteklenmesi ve adanmamış olanların örgüte verebilecekleri olası zararların önlenmesi yolunda gerekli tedbirlerin alınması bütün örgütler için önem taşımaktadır. Özellikle, girdisi ve çıktısı insan olan eğitim örgütleri için, öğretmenlerin örgütsel adanmışlığının yönetimi, bütün bir ulusun geleceğini ilgilendiren hayati önemde bir konudur. Bu araştırmanın amacı, orta öğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adanmışlık düzeylerini belirlemek ve bu adanmışlık düzeylerinin hangi değişkenlerle etkileşim içinde olduğunu saptamaktır. Araştırmanın evrenini 2004-2005 öğretim yılında Elazığ ili merkezindeki orta öğretim kurumlarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır (Genel liselerde 743, Anadolu ve fen liselerinde 78, mesleki ve teknik liselerde 217, imam-hatip lisesinde 47 ve özel liselerde 39 olmak üzere toplam 1124 öğretmen). Evrenin tümüne ulaşılabileceği düşüncesiyle, örneklem olma yoluna gidilmemiş ve evreni oluşturan 1 124 öğretmenden 1017'sine ulaşılmış ve bu anketlerden 983'ü (evreni oluşturan toplam öğretmen sayısının % 87, 4'ü) geçerli sayılıp değerlendirmeye alınmıştır. Meyer ve Ailen (1997) in "üç boyutlu örgütsel adanmışlık ölçeği"nden esinlenerek oluşturulan 21 maddelik anketin güvenilirlik derecesi Alpha = 0,83 olarak bulunmuştur. Ankette Likert tipi beşli dereceleme ölçeği kullanılmıştır. Anket soruları Hiç (1), Az (2), Orta (3), Çok (4) ve Pek Çok (5) puan olarak gruplandırılıp değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulardan dikkat çekici birkaç tanesini şöyle ifade edebiliriz: Öğretmenler, bu meslekten elde ettikleri maddi kazançları "hiç" olarak değerlendirmektedirler. Bayanların öğretmenlik mesleğine yönelik duygusal, devam ve normatif adanmışlık erkeklerden daha yüksektir. Lisansüstü eğitim alan öğretmenlerin milli eğitim sistemine okula yönelik duygusal ve normatif adanmışlıkları düşük düzeydedir. Teknik Eğitim Fakültesi olan öğretmenlerin çalıştıkları okula ve öğretmenlik mesleğine yönelik duygusal, devam ve normatif adanmışlık en düşük düşük düzeydedir.

III ABSTRACT It isn't possible for organizations to exist without having employees who is wishing for maintaining the membership, shares common goals with it and desires making considerable effort for the sake of these goals, that is employees who are committed to it. Organizations that aims to operate effectively and to contribute products with high quality have to; prefer employees with high tendency to be committed to it in the process of recruitment and selection and make them acquire merits and attitudes which will cause them to be committed to it in the process of the organizational socialization. It is important for all organizations to support the committed employees and to take necessesary measures in the matter of preventing possible damages that the uncommitted ones might cause. Especially, for the educational organizations which its input and output is human being, the administration of teachers' organizational commitment is a matter of vital importance which is related with all the nation's future. The objective of this study is to determine high school teachers' organizational commitment level and with which variables it is related. The population of the research consists of high school teachers who work in Elazig city centre in 2004-2005 school year. (743 at general high schools, 78 at Anatolia and science high schools, 217 at vocational high schools, 47 at religious high school and 39 at private high schools, total 1124 teachers). All the population was thought to be reachable, therefore a sample wasn't taken and the population was directly worked. In the work of questionnaire's application, 1017 teachers from 1 124 (which form the population) was reached and 983 of the questionnaires (% 87, 4 of the population) was validated and evaluated. The questionnaire was inspired by Meyer and Allen's "three dimensioned organizational commitment scale" and the reliability scale Alpha was found to be 0,83. Likert type grading scale with 5 point was used in the questions and they were grouped as Any (1), Less (2), Medium (3), Much (4), A lot of (5) and then they were evaluated. Here are same of the most prominent findings obtained from this research: Teachers evaluate profits they gain from this vocation as "any". Females' affective, continuance and normative commitment levels towards teaching profession are higher than males. Post graduate educated teachers' affective and normative commitment levels towards the school they work and the' n|tî^hal ' education system were low. Technical Education Faculty graduated teachers' affective, ; continuance and normative commitment levels towards teaching profession and the school they work were at the lowest point. ;\ V ;.,