Bu çalışmada, kayısı yetiştiriciliğinde yaygın olarak kullanılan metil paratyon (insektisit), bakır oksiklorür (fungusit), tebukonazol (fungusit) ve thiram'ın (fungusit) tarımsal amaçlı olarak kullanımı sonucu neden olduğu toprak kirliliğinin, hedef olmayan toprak canlıları üzerindeki etkilerinin saptanması amaçlandı. Bu amaçla bir kayısı bahçesinde ağaçlara düzenli mevsimsel ilaçlamanın toprak solucanı (Lumbricus sp.) üzerine etkileri, biyokimyasal belirteçler kullanılarak izlendi. Çalışma alanı bölgelere ayrılarak (Ana uygulama alanı, fungusit alanı, insektisit alanı ve insektisit + fungusit alanı), 2005 ilkbahar döneminde ilaçlama yapıldı. Mart 2005'de yapılan ilk uygulamada metil paratyon + bakır oksiklorür karışımı kullanıldı. Nisan 2005'de yapılan ikinci uygulamada ise tebukonazol uygulandı. Mayıs 2005'de yapılan üçüncü uygulamada ise metil paratyon + thiram karışımı spreylendi. Her uygulamadan sonra çalışma alanından 1., 3., 5., 7. ve 10. günlerde periyodik olarak alınan toprak solucanı örneklerinde mikrozomal bir enzim olan etoksiresorufin-O-deetilaz (EROD) ve sitozolik enzimler olan glutatyon-S-transferaz (GST), karboksilesteraz (CE) ve asetilkolinesteraz (AChE) aktiviteleri saptandı. Bütün pestisit uygulamalarını takip eden 1. günde bütün bölgelerde bazı enzim aktivitelerinde değişiklikler saptandı. Araştırma sonuçlarımız, pestisit karışımının toprak solucanları üzerine, pestisitlerin tek tek uygulanmasından daha etkili olduğunu göstermektedir. Mikrokosm düzeyinde değerlendirilen ekotoksikolojik etkilerin sonucunda biyobelirteç olarak seçilen EROD, AChE ve CE enzimlerinin uygun belirteçler olduğu sonucuna da varılmıştır. Ayrıca, kullanılan pestisitlerin toprak kirliliğine neden olduğu, toprakta hedef olmayan organizmalar açısından olumsuz etkilere yolaçtığı belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: pestisit, toprak solucanı, Lumbricus sp., toksik etki
In this study, Common pesticides; methyl parathion (as an insecticide), copper oxychloride (as a fungucide), tebuconazole (as a fungucide) and thiram (as a fungucide) were used to determine the effects on non-target organisms. The effects of selected pesticides on earthworm (Lumbricus sp.) were determined using selected biochemical markers. The study area was divided into four regions (main study area, fungucide area, insecticide area and insecticide+fungucide area) and pesticides were applied at early spring-2005. Parathion methyl + copper oxychloride was used in first application (March 2005) into the main study area. The second pesticide application was done at April-2005 and tebuconazole was used. Final pesticide spreyed at May-2005 and mixture of parathion methyl + thiram was used in this case. Earthworm samples were collected from each application area and other areas at 1st, 3rd, 5th, 7th and 10th days after pesticide applications. The earthworm samples were used to determine ethoxyresorufin-O-deethylase (EROD), glutathion-S-transferase (GST), carboxylesterase (CE) and acetylcholinesterase (AChE) activities from microsomal or cytosolic preparates. Some enzyme activities were changed in all application areas at 1st day after all of the pesticide applications. Results also showed that, pesticide mixture is more effective than simple application of selected chemicals on earthworm. It is also decided that, selected biomarkers EROD, AChE and CE are the suitable enzymes to determine the effects of this kind of pesticide exposure in an apricot orchard, in this ecotoxicological microcosm study. The pesticides used in this study caused soil pollution and affects adversely to this non-target organisms in the ecosystem. KEYWORDS: pesticide, earthworm, Lumbricus sp., toxic effect
