T.C. NÖNÜ ÜN VERS TES SOSYAL B L MLER ENST TÜSÜ KT SAT ANAB L M DALI YÜKSEK L SANS TEZ TÜRK YE'DE HRACAT, EKONOM K BÜYÜME VE YAPISAL DEĞ Ş M Anahtar Kelimeler: Türkiye Ekonomisi, hracat, Ekonomik Büyüme, Tarım, Sanayi, Hizmetler 1923 yılında kurulan Türkiye Cumhuriyeti için kazanılması gereken bir savaş daha kalmıştı; ekonomik bağımsızlık savaşı. Bu savaştan da galip gelebilmek için bir çok iktisadi yöntem uygulanmıştır. Bu yöntemlerden bazılarından olumlu sonuçlar alınmışken bazıları ise ülkenin karanlık yıllar geçirmesine neden olmuştur. Bu bağlamda, daha özele inilmesi gerekirse, dönemler itibariyle ülkenin ihracat, ekonomik büyüme ve yapısal değişim konularında attığı adımlar ve gerçekleştirdiği değişimlerin incelenmesi bu savaşın yorumunu yapmak açısından daha faydalı olacaktır. Ülke, hemen hemen diğer tüm değerlerinde olduğu gibi Atatürk döneminde dış ticaret konusunda da oldukça olumlu rakamlara ulaşmıştır. Ancak daha sonraki dönemlerde belirli bir istikrar yakalanamamış, dış ticarette ithalata bağımlı politikalar uygulanagelmiştir. Bir dönüm noktası olan 1980 Kararları ile birlikte ülkenin kaderi değiştirilerek ihracatın önemi vurgulanmış ve bu yönde politikalar uygulanmaya başlamıştır. Ülkenin ekonomik büyümesi son yıllara kadar istikrarsız bir yapı sürdürmüştür. Sektörel anlamda yaşanan kararsızlıklar, siyasetin ekonomi içinde önemli bir role sahip olması ve bu anlamda yaşanan rant kavgaları, küreselleşme dalgası ile birlikte dış dünya meselelerinden oldukça etkilenen bir yapı içine girilmesi ve buna bağlı olarak sürekli krizlerin yaşanması istikrarsızlığın nedenlerinden bazılarıdır. Bununla birlikte, son yıllarda ortaya çıkan ekonomik büyüme rakamlarının da her yönüyle incelenmesinde ve olumlu ya da olumsuz yorumların buna göre yapılmasında yarar vardır. Yapısal değişim konusunda özellikle planlı yıllarla birlikte kararlı bir dönüşüme yol açacak ortam hazırlayan ülkede geleneksel tarıma dayalı yapı kırılarak sanayi öncelikli ekonomik kalkınma politikaları uygulanmaya başlamıştır. Hizmetler sektörü ise dikkat çekici bir şekilde diğer iki ana sektör oranla daha hızlı bir şekilde ilerlemesini devam ettirmektedir. Bu noktada vurgulanması gereken bir diğer önemli konu ülke ekonomisinde bilgi ve teknoloji çağının gerektirdiklerinin ne kadarının yapılabildiği ne kadarının yapılamadığıdır. Buna bağlı olarak özellikle 8. Plan çerçevesinde devletin bu konuda izlediği tutum önem kazanmaktadır. Nitekim Plan'da öngörülen gelişmeler istenildiği oranda sağlanamamıştır.
REPUBLIC OF TURKEY INONU UNIVERSITY SOCIAL SCIENCES INSTITUTE ECONOMICS MAIN SCIENCE PART MASTER THESIS Key Words: Turkish Economy, Export, Economic Growth, Agriculture, Industry, Services There was one more war for Republic of Turkey to win; economical independence war. To overcome this war else, a lot of economic methods were used. While positive results were got from some of these methods, some of these methods caused the dark years for country. In these sense, if it is needed to be specialized, it will be more useful while examing of country?s footsteps about export, economic growth and structural change and realized changes. Like almost all of the values, the country got much positive digits about export in the Atatürk period. But after the other periods, a certain stability couldn?t be caught, in foreign trade import-subsdiary policies were performed. Wtih the 1980 Decisions that are a turn point, the country?s destiny was changed, the importance of export was emphasized and the policies with this direction were started to perform. The economic growth of the country continued an unstable structure until recent years. Indecisions about sectoral meaning, the huge place of politics in economy and rent fihgts in tihs sense, with the globalisation wave entering to a structure that is affected from outside world matters and depending on this, living constant crisises are some of the reasons of the unstability. However, it will be useful to examinig of economic growth values that have existed recently and making of positive or negative comments to this. About structural change, in the country that prepared an ambient which excited a decided transformation especially with the planned years the structure based on traditional agriculture was offended and industry preferred economical development policies were began to perform. Another important subjcet that have to be emphasized at this point is in country?s economy how much the requirements of the knowledge era can done how much can?t be done. In this sense, especially in the round of 8th Plan, attitude of the state is come into prominence. Thus, formatives that were anticipated in the Plan were not provided as wanted.
