İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışmasına ilişkin algıları(Balıkesir ili Burhaniye ilçesi)

Abstract

ÖZET Örgütlerin hayatta kalması ve gelişebilmesi için yeniliğe açık olmaları gerektiği kabul edilen bir gerçektir. TKY örgütlere bu yeniliği sağlayacak gerekli zemini temin etmektedir. Toplumun önemli örgütleri olarak, 21. yüzyılda öğrencileri iş hayatına ve yaşama yeteri kadar iyi hazırlayamayan eğitim sistemleri hakkındaki endişeler, dünyanın dört bir yanından birçok kişiyi, eğitim sistemini yeniden düzenlemek için yeni yollar aramaya teşvik etmiştir. İlköğretim okullarındaki takım algısını inceleyen araştırma, öncelikle yönetici ve öğretmenlerin takım çalışması hakkındaki algılarına dayanmaktadır. Araştırma çerçevesinde, araştırmacı takım algısıyla ilgili ölçeği Burhaniye'de bulunan 8 ilköğretim okuluna dağıtmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılıştır. Mualla Bilgin AKSU, Demirtaş ve Atılgan (2005) tarafından geliştirilen Likert tipi 5'li derecelendirilmiş ?Takım Algısı Ölçeği? veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Ölçek iki bölümden oluşmuştur. İlk bölümde cinsiyet, katılımcıların görev ünvanı (yönetici-öğretmen), mesleki kıdemi, bulundukları okuldaki görev süreleri, branşları, TKY ile ilgili hizmetiçi eğitime katılıp katılmamaları, takım çalışması hakkında hizmetiçi eğitime katılıp katılmamaları hakkında sorular yer almaktadır. İkinci bölüm katılımcıların takım çalışması hakkındaki algıları ile ilgili 30 sorudan olşumaktadır. Katılımcıların takım çalışması ile ilgili algıları Likert tipi 5'li derecelendirme seçeneğine göre belirlenmiştir: her zaman (5), çoğu zaman (4),bazen (3), nadiren (2), hiçbir zaman (1). SPSS programı kullanılarak güvenirlik, t-testleri ve varyans analizleri yapılmıştır. Araştırma bulguları aşağıdaki gibidir: IV 1. Öğretmen ve yönetici algıları birlikte değerlendirilerek, bulunulan okulda ortaya çıkan takım çalışması durumu saptanmaya çalışılmıştır. Bu yolla, okul yöneticisi ve öğretmen aynı amaca yönelik bir takımın üyeleri olarak birlikte ele alınmış; okulda eğitim-öğretim sürecinin geliştirilmesinde her iki grup katılımcının katkıları ortak olarak değerlendirilmiştir. Buna göre, yöneticiler ve öğretmenler okullarında ?çoğu zaman? takım çalışmasının gerçekleştiğini, bir başka ifadeyle okullarında bir takım ruhuyla hareket ettiklerini ortaya koymuşlardır. 2. İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışmasına ilişkin algıları arasındaki farka bakmak için t-testi uygulanmıştır. Sonuç olarak takım çalışmasına ilişkin olarak yönetici ve öğretmen algıları arasında bir farklılık bulunmadığı ortaya çıkmıştır (p= 0.45>0.05). 3. İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışmasına ilişkin algılarının cinsiyete göre karşılaştırılmasında t-testi kullanılmıştır. Bu durum, ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışmasına ilişkin algılarının cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediğini, yönetici ve öğretmenlerin takım çalışmasıyla ilgili ?çoğu zaman? düzeyinde ortak görüşlere sahip olduklarını ortaya koymuştur (p= 0.15>0.05). Buna göre, cinsiyetin takım ruhunda etkisiz bir değişken olduğu görülmektedir. 4. Mesleki kıdeme göre ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin karşılaştırılması sonucunda, katılımcıların mesleki kıdemleri ile takım çalışmasına ilişkin algıları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı saptanmıştır (p=0.41>0.05). 5. Katılımcıların, ilköğretim okullarındaki takım çalışması uygulamasını algılama biçimlerine, bulundukları okuldaki görev süresinin etki etmediğini ortaya koymuştur. Yapılan varyans analizi sonucu da, gruplar arasındaki farkın, istatistiksel olarak anlamlı olmadığını göstermektedir (p=0.43>0.05). V 6. İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışmasına ilişkin algılarının branşlar açısından anlamlı bir farklılık oluşturmadığı saptanmıştır (p=0.53>0.05). Branşı matematik ve fen bilimleri olan katılımcılarla, branşı sınıf öğretmenliği olan katılımcılar, takım çalışmasının okullarında ?çoğu zaman? düzeyinde; branşı sosyal bilimler ve güzel sanatlar ve spor olan katılımcılar ise takım çalışmasının ?her zaman? düzeyinde uygulandığını belirtmişlerdir. 7. İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışmasına ilişkin algılarının TKY ile ilgili hizmet içi eğitime katılıp katılmamalarına göre karşılaştırılması sonucunda, TKY'ye ilişkin hizmet içi eğitim alıp almama durumu, katılımcıların görüşleri açısından anlamlı bir fark yaratmamıştır. 8. İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin takım çalışması ile ilgili hizmet içi eğitime katılıp katılmamalarının algıları arasında anlamlı bir fark oluşturmadığı saptanmıştır. Her iki grup da takım çalışmasına ilişkin algılarında birbirine yakın aritmetik ortalamalara sahiptir. Bu konuda hizmet içi eğitim alanlar, takım çalışmasının ?her zaman? gerçekleştiğine inanıp bunun için çaba gösterirken, hizmet içi eğitim almayanlar ise ?çoğu zaman? gerçekleştiği görüşündedirler. VI

ABSTRACT It is generally acknowledged that organisations need to be innovative in order to survive and prosper. TQM provides the necessary platform for inculcating innovation in organisations. As important organisations of the society, concerns that education systems cannot adequately prepare learners for life and work in the 21st century have prompted people across the world to explore ways of redesigning education systems. Research examining team perception in public primary schools has focused primarily on the perceptions of principals and teachers about team work. Within the framework of the research, the researcher has delivered the scale on team perception to 8 public primary schools in Burhaniye. Survey method is used for this research. A five point Likert type ?team perception scale? developed by Mualla Bilgin Aksu, Demirtaş and Atılgan (2005) is preferred as data collection instrument. The scale consisted of two parts. In the first part, there were seven questions about gender, participants? positions in the school (principal or teacher), participants? length of service, participants? length of service in their present school, branches, attending a training on TQM and team work. Part two consisted of thirty questions that asked about participants? perceptions about team work. Participants? perceptions about team work is determined acoording to the five-point Likert-type item scale: always (5), generally (4), sometimes (3), rarely (2), never (1). Statistical analyses including reliability, t-tests and analysis of variance were computed by using SPSS program. Some findings of the research are as follows: 1.Teacher and principal perceptions were evaluated together. The contributions of the two participants were evaluated together to help improve the process of education. VII As a result, principals and teachers ?generally? believe that team work is performed in their schools, that is, participants act in a manner of team spirit. 2.In order to look for the difference between the perceptions of principals and teachers, t-test is used. It is found that there is no meaningful difference between the perceptions of principals and teachers (p= 0.45>0.05). 3.In order to look for the difference between the perceptions of principals and teachers from the point of gender, t-test is used. As a result, whether male or female, principals and teachers ?generally? share the same opinions about team perceptions (p=0.15>0.05). Gender has no role on team perceptions. 4.There is no meaningful difference between the perceptions of principals and teachers from the point of length of service (p=0.41>0.05). 5.According to the length of service in their present school, research results shows that the length of service in present school has no effect on the perceptions of principals and teachers (p=0.43>0.05). 6.According to branches, it is found out that there is no meaningful difference between the perceptions of principals and teachers (p= 0.53>0.05). This means that participants from branch of maths and science and class teachers ?generally? believe; participants form the branch of social sciences, fine arts and sports ?always? believe that team work is applied in their schools. 7. It is found out that having a training on TQM creates no meaningful difference on the perceptions of teachers and principals. 8. Having a training on team work creates no meaningful difference on the perceptions of teachers and principals. Those who attended this training believes that there is ?always? team work in their organisation. They make an effort for VIII team work. Those who did not attend such a training believes that there is ?generally? team work in their organisation. IX