Değer farklılaşmalarının sosyolojik boyutu (Malatya örneği)

Abstract

Değerlerin toplumda merkezû bir konumu bulunması, onların sosyolojik olarak incelenmesini ve araştırılmasını gerekli kılar. Değerler, soyut izafi tasvip hükümleri olmakla birlikte, hem bireysel hem de toplumsal alandaki özellikleri ve etkileri dolayısıyla, insan hayatının önemli somut gerçekliklerini oluştururlar. Değerler insan psikolojisinin ve davranışlarının temel organize edicileridir. Değerler sosyal kurumların, birliklerin ve grupların şekillenmesine etki etmekte ve böylece sosyal yapıya rengini kazandırmaktadırlar. Aynı zamanda değerler, sosyal gelişme, değişme ve sosyal çözülme gibi dinamik sosyal süreçlerin temel belirleyici faktörleridirler. Bu açıdan toplumun, tanımlanması, farklılaşması ve yeni bünyevi özelliklerin kazanılmasıyla, sosyal değerler arasında önemli bir ilişki vardır. Bu çalışmadaki esas amacımız, çağdaş psikolojide ve sosyolojide kullanılmakta olan çok genel ve gevşek değer tanımlarının belirsizliğini ortadan kaldırmak; sosyal bilimlerde değer kavramının ve olgusunun uygulamayla desteklenmiş, kuramsal bir izahını yapmak olmuştur. Bu amaçla çalışmada öncelikle değer kavramının sosyolojik bir izahını yapıldıktan sonra, değer kavramının tanımlanması ile alakalı olan, değerler sistemi, değerler hiyerarşisi, değerler sınıflaması, değer çatışmaları gibi konular verilerle birlikte incelenmiştir. Yine çalışma içerisinde değerlerin kabulünde, yaşatılmasında ve değişmesinde etkili olan bazı değişkenlerin etkisi, uygulamadan elde edilen verilerle ortaya konulmuştur.

That values have a central position in society requires them to be inquired and studied. Although values are abstract, relative and approval verdicts, they constitute concrete realities of human life as a consequence of their effects and features in both individual and social fields. Values are main organizators of human psyche and behaviour. Affecting the shape of social institutions, unions, and groups values make the social construction get its colour. Morover, values are the main determinative factors of dynamic social processes such as social progress, change and resolution. From this perspective there is a connection between the definition of society, its differentiation, its gaining new physical features and social values. The purpose of this study is to clear away the very general and loose definitions of value mostly used in contemporary sociology and psychology, and to provide a theoretical explanation to the concept of value in social sciences which is supported by practical applications.For this reason, after providing a sociological explanation of value, the topics connected with the definition of the concept of value such as value systems, value hierarchies, value classifications, and value conflicts are studied appealing to relevant data. Finally, the effects of some variables in acceptance, change and protection of values are explained according to the data taken from application.