Şirketlerin kâr dağıtım politikası ve kâr payı ödeme şekillerinin firma değerine etkisinin analizi ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda bir inceleme

Abstract

Ekonomik gelismelerin finans alanına yansıması sonucunda firmalar büyük bir degisim süreciyle karsı karsıya kalmıslardır. Yasanan bu hızlı degisim sürecinde, literatürde kâr maksimizasyonu olarak ifade edilen klasik isletme amacı bir kenara bırakılmıs ve firma degerinin maksimizasyonu seklinde ifade edilen amaç finans fonksiyonu yönünden daha geçerli görülmüstür. Firma degerinin maksimizasyonu ise yatırım, sermaye yapısı ve kâr payı dagıtım kararlarının bir fonksiyonu seklinde ortaya çıkar. Kâr payı dagıtım politikası, firma degerini etkilemesi bakımından büyük öneme sahiptir. Dagıtılmayan kârlar firma büyüme finansmanını saglayan temel kaynaklardan birisi oldugundan, kâr dagıtım politikası isletmenin büyüme hızını, piyasa degerini, ortakların servetlerini etkileyen bir nitelik tasımaktadır. Ayrıca, kâr payları yatırımcı durumundaki üçüncü kisilere firmanın karakteristik özellikleri hakkında bilgi niteligi tasımaktadır. Firmanın kâr payı dagıtım politikasını benimsemesi ve kâr payı dagıtımına gitmesi, yatırımcılar nezdinde firmanın kârlılıgı yönünde bir referans niteligi tasır. Kâr payı dagıtım politikasının firma degerine etkisi konusunda bir takım yaklasımlar ortaya atılmıs olup bu yaklasımlar temelde ikiye ayrılabilir. Binici yaklasıma göre, kâr payı dagıtım politikası firma degerini etkilerken, diger yaklasıma göre ise kâr payı dagıtım politikası ile firma degeri arasında herhangi bir iliski yoktur. Kâr payı dagıtım politikasının belirlenmesinde, yasal kurallar, likidite, enflasyon, kârların istikrarı, vergi etkisi gibi faktörlerle, isletmelerin izledikleri kâr dagıtım politikaları ve kâr dagıtım sekillerinin de göz önüne alınması gerekir. Ayrıca, kazanç gücü, büyüme hızı, sanayi kolunun yapısı, yatırım fırsatları ve rekabet gibi faktörlere de agırlık verilmelidir. Firma yönetimlerinin finansman tercihleri ve\veya kâr ve kâr payı açıklamalarından ve dagıtımlarından sonra hisse senedi fiyatlarında gözlenen hareketler ile ilgili çalısmalar, sirket finansmanı literatüründe genis bir yere sahiptir. Bu çalısmada, 2000-2005 döneminde, stanbul Menkul Kıymetler Borsası 100 Endeksinde yer alan sirketlerin nakit, hisse senedi, bedelli, bedelsiz bölünme ve melez temettü açıklamaları ve dagıtımları sonrası hisse senedi fiyatları üzerine etkileri arastırılmıstır. Kâr payı açıklama ve dagıtım tarihleri için stanbul Menkul Kıymetler Borsası Kütüphanesi arsivlerinde yer alan MKB Günlük Bültenleri'nden ve internet sitelerinden faydalanılmıstır. Temettü dagıtım tarihinden 60 gün öncesi ve 30 gün sonrasında hisse senedi fiyatları incelenerek, temettü dagıtımının etkisi olup olmadıgı arastırılmıstır. Yapılan çalısmalar ve arastırmalar sonucunda, nakit, hisse senedi seklinde, bedelli, bedelsiz ve melez kâr payı hisse senedi fiyatını dolayısıyla hisse senedi getirisini etkiledigi tespit edilmistir. Piyasanın her bir dagıtım sekline karsı tepkisi farklı olmaktadır. Nakit ve melez kâr payı dagıtım ilanı yatırımcıların getirilerini olumlu yönde etkilerken, bedelli ve bedelsiz sermaye artırımı getirileri olumsuz yönde etkilemektedir. Yatırımcılar hisse senedi seklinde kâr payı dagıtım ilanına tepkisiz kalmaktadır. Melez kâr payı dagıtımı getirileri olumlu yönde etkilerken, nakit hisse senedi seklinde kâr payı, bedelli ve bedelsiz sermaye artırımı getirileri olumsuz etkilemektedir. Sonuçlar, yatırımcı ve yöneticilerin bir karar alırken kâr payı dagıtım dönemine dikkat etmeleri gerektigini göstermektedir.

Due to the reflection of economic development on financial area, the companies are exposed to great changes. In this changing porcess, the classical management goal called profit maximization in literature was given up and in terms of financial function. The goal which is expressed as firm value maximization is accepted. Firm value maximization consists of the function of investment, capital structure and dividend distiribution decision. Dividend policy has an important aspect since it affects the firm value. Since the retained earnings are fundamental financial resources for growth of the firm, dividend policy has an effect on the firm?s expansion market value and shareholder?s wealth. Dividends informs the third persons who thing to make and investment about the firm?s characterictics. Adopting the dividend policy and paying dividend, the firm create and impact on the investors about its profitability. There are some approaches to the effect of dividend policy on the firm?s value. These approaches are separated into two. According to the first approach, the dividend policy affects the firm?s value, where as according to the second approach there is not any relationship between the dividend policy and the firm?s value. In determining the dividend policy the following factors should be considered: tne regal rules, liquidity, inflation, the stabilization of profits, taxation, dividend distiribution policy and dividend distiribution types. Furtnermore, the factors like earning power, the structure of industrial sector, the investment opportunities and competition should also be considered. Anomalous share price behavior following management decisions on corporate financing choices and announcements of dividends and earnings has been the focus of numerous studies in corporate finance literature in the past years. This paper investigates the effect of cash, stock dividend, stock split and hybrid dividend payment on share prices, using 2000-2005 constituent companies of the stanbul Stock Exchange 100 Indeks (ISE-100) price data. The announcement information is gathered from ISE Daily Bulletins from the archives of the ISE Library and Internet. Daily stock returns are examined for 60 days before and 30 days after the payment date for evidence on an payment effect associated with cash, stock and hybrid dividends. The results indicate that cash, stock and hybrid dividend and stock splits affect stock prices and so stock returns. t was observed that the market acts differently to different types of dividend payments. Cash and hybrid dividend announcements increases shareholders? wealth whereas initiating stock dividend and stock split does not. nvestors behave indifferent to stock dividends in the announcement period. Results showed that no demand accrues for these stocks. Hybrid dividend payment increases stock returns but cash, stock dividend and stock split payment decreases stock returns in the payment period. Results showed that when investor and managers take a decision, they must pay attention to payment period.