Şark istiklal mahkemesinde 1925-1927 döneminde Takrir-i Sükun Kanununun uygulanmasi

Abstract

Cumhuriyetin ilanı ve halifeligin kaldırılması sonrasında ülke içindeki muhaliflerin tepkileri artmaya baslamıstı. Bu esnada İngiltere ile Türkiye arasında Musul sorununun çözülmesi için görüsmelere devam ediliyordu. Bu iç ve dıs karısıklıkların oldugu bir sırada Ülkenin dogusunda 13 Subat 1925 tarihinde dini motifleri kullanan milli karakterli Seyh Sait İsyanı çıktı. İsyanın bastırılması, muhalefetin artan etkinliginin azaltılması ve yapılacak yeni reformlara zemin hazırlanması için 4 Mart 1925'de Takriri Sükun Kanunu çıkarıldı ve bu kanunun isyan bölgesinde uygulamasını yapmak üzere Sark İstiklal Mahkemesi kuruldu. Sark İstiklal Mahkemesinin Takrir-i Sükun kanunu siddetli ve etkin bir sekilde uygulaması sonucunda Seyh Sait İsyanı bastırıldı. Bazı gazetecilerin yargılanması ile basın Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının isyan bölgesindeki subelerinin kapatılmasıyla muhalefet susturuldu. İsyan bölgesindeki tekke ve zaviyelerin kapatılmasına karar verildi. Sarka istiklal mahkemesinin yarattıgı bu ortam sayesinde de çagdas uygarlık yolunda sosyal reformların yapılmasına olanak saglandı. 1925-1927 yılları arasında görev yapan Sark istiklal Mahkemesi yargılamalarda sanıklara döneminin de ilerisinde hukuki güvenceler saglamıs, bazı istisnalar dısında evrensel hukuk ilkelerine uygun kararlar vermistir.

Reactions of the opposites has increased especially after the establishment of the Turkish Rebuplic and abolishment of caliphate. At that time talks between Turkey and England was continuing to solve the Musul problem. In this time a rebellion known in Turkish history as the Sheykh Sait broke out in east of Turkey in 13th of February 1925. As a result of the Ankara government?s reaction to the rebellion, ?Eastern Independence Tribunal? (Sark Istiklal Mahkemesi) was founded and the ?Law on the Maintenance of Order? (Takrir-i Sükun Kanunu) was adopted to suppress the rebellion, neutralize the opposition and realize the new reforms. With the help of the strict application of the ?Law on the Maintenance of Order? by the ?Eastern Independence Tribunal? rebellion was suppressed in a short time. The opposition was also suppressed by closing down the Progressive Republican Party and by sentencing some journalists which were against the Government. ?Eastern Independence Tribunal? functioned between 1925-1927 gave the accuseds all legal guarantees and gave decisions in conformity with universal legal principles.