Koza-ipek ve feza gruplarının ekonomi politik dönüşümü: 12 haziran 2011 ve 7 haziran 2015 genel seçimleri örneği

Abstract

Medyanın etkileri sorunsalı, ilk iletişim araştırmalarından itibaren önemli bir araştırma alanı olmuştur. Başlangıçta ana akım iletişim araştırmaları medyanın güçlü etkileri olduğunu kabul etmiştir. Zamanla farklı yaklaşımlar medya etkilerinin doğrudan ve hemen olmadığını, dolaylı ve zamanla oluştuğunu ortaya koymuştur. Ortodoks eleştirel iletişim yaklaşımları da medya etkilerini güçlü olduğunu savunur. Bu yaklaşımlar, temel aldıkları Marx’ın altyapı/üstyapı benzetmesini kullanarak, ekonomik gücü elinde bulunduran egemen sınıfın statükoyu sürdürmek için pek çok yöntem kullandığını, medya içeriğinin de bu yöntemlerden biri olduğunu savunurlar. Ancak Batı Markizmini temel alan ve ekonomik belirlenimciliğe karşı çıkan eleştirel yaklaşımlar da vardır. Bu yaklaşımlar Gramsci ve Althusser’in Marksizm yorumlarından etkilenerek medyanın işleyişinin daha karmaşık olduğunu savunmuşlardır. Medyanın etkisinin güçlü olmadığını, kültür ve ideolojinin anlamın oluşumunda etkili olduğunu ortaya koymuşlardır. Medya tek parça egemen blokunun işçi sınıfı üstünde egemenliği sürdürmeye yarayan bir işlevle sınırlı değildir. Egemen blok tek parça değildir aksine çok parçalıdır ve kendi arasında hegemonya mücadelesi vermektedir.

Haberler hegemonya mücadelesi ve rıza üretiminde en önemli araçlardan biridir. Medya kuruluşları olayları habere dönüştürürken, ekonomi-politik yapılarının sonucu olarak yeni söylemler oluştururlar. Bu söylemler, çoğunlukla olayın gerçekliğini zedeleyen yapıdadır ve oluşturulmak istenen gerçekliğe hizmet etmek için kurulmuştur. Bu çalışmada, 12 Haziran 2011 ve 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerine ilişkin haberlerin Zaman ve Bugün gazetelerindeki söylemini, Van Dijk’ın eleştirel söylem analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Haberlerin söylemi Zaman ve Bugün gazetelerinde her iki seçim dönemine ilişkin farklılıklar içermektedir. Her iki gazete 2011 yılında Ak Partiyi desteklerken, aradan geçen dönemde iktidarla yaşadıkları mücadele nedeniyle 2015 yılında tam tersi bir yayın politikası izlemiştir. Bu yaklaşım seçim haberlerinin söylemine de yansımıştır.

News is one of the most important tools in hegemony struggle and consent poroduction. As the media organizations transform the events into news, they from new discourses as a result of the economic-political structures. These discourses are often structurally harmful to reality and are designed to serve the reality that is desired to be created. In this study, van Dijk’s analysis of critical discourse analysis of the news of the June 12, 2011 and June 7, 2015 general elections in the Zaman and Today newspapers was resolved. The rhtetoric of the news includes differences in both election periods in the Zaman and Today newspapers. While both newspapers supported the Ak Party in 2011, they followed a reserve publication policy in 2015 due to the struggle they had with power in the last period. This apporach is reflected in the rhetoric of election news.