Doğal sitlerde derecelendirme sorunu: Elazığ-hazar gölü örneği

Abstract

Doğal sit, 2863 sayılı Kanunun 3.Maddesinin a bendinde yer alan tanımlara göre; jeolojik devirlere ait olup, ender bulunmaları nedeniyle olağanüstü özelliklere sahip yer üstünde, yeraltında veya su altında bulunan korunması gerekli alanlar olarak tanımlanmaktadır. Korunan alanlarla olarak doğal sitlerin belirlenmesi, sınıflandırılması ve kamunun mülkiyet hakları ile ilgili önemli sorun ve kargaşalar yaşanmaktadır. Doğal sit derecelendirme sürecinde başlıca sorunlardan biri, doğal sitlerin güncel durumlarının değerlendirilerek mevcut ve yeni ilan edilecek doğal sit kategorilerini ortaya koyan ekolojik araştırma ve metodolojik yaklaşımlarla kararların üretilememesidir. Ekolojik planlama ve koruma ölçütlerine göre alınması gerekli bilimsel kararların yerine subjektif ve değişebilen kararlar alınarak gerçekleştirilen uygulamalarda yerel halk ile resmi kurum ve kuruluşları karşı karşıya getirecek mağduriyetler yaşanmakta diğer taraftan yapılaşma doğrultusunda verilen kararlar ile doğal sitlerin ekolojik karakterlerinin bozulması tehdidi baş göstermektedir.

Bu çalışmada, farklı doğal sit derecelendirmelerine sahip Elazig İl sınırları içinde yer alan Hazar Gölü çevresindeki taşınmazlara ilişkin İl İdare Mahkemesi tarafından nihai kararı verilen ve yazarın bizzat bilirkişi olarak görev yaptığı dava sürecinde yapılan incelemeler ve karar alma süreci aktarılmıştır. Bu çalışma ile birlikte doğal sitlerde yaşanan yapılaşma sorunları kapsamında yapılacak saha araştırmaları ile kamu kurum ve kuruluşların hazırlamış oldukları raporlar ile karşılaştırılarak sorun tanımlanmış ve çözüme yönelik öneriler geliştirilmiştir. Yapılan araştırmalara ilişkin olarak bu çalışmanın bilirkişilik faaliyetlerinde bulunacak peyzaj mimarları ve diğer ilgili meslek disiplinlerinde çalışanlara yol göstermesi hedeflenmiştir.