Türkiye’de okul öncesi eğitim mekânlarına yönelik bilişsel gelişimi destekleyici mobilya önermeleri

Abstract

Fiziksel çevre, okul öncesi eğitimde öğreticilik görevi üstlenir. Çevreden gelen uyaranlar çocuk tarafından algılanır, işlenir, yorumlanır, yeniden düzenlenir; böylelikle çocuk mekanı deneyimleyerek öğrenir. Öğreticilik niteliği gözetildiğinde, okul öncesi eğitimde fiziksel çevre tasarımının sürdürülen eğitim yaklaşımı ile doğrudan ilişkili olduğu ortaya çıkar. İyi tasarlanmış bir okul öncesi eğitim çevresi, sürdürülen eğitim yaklaşımına bağlı olarak çocuğa uygun öğrenme imkanları sunar ve çocuk gelişimini destekler. Okul öncesi eğitim çevreleri farklı hacimsel özelliklere sahip olmasına karşın, ilgili eğitim yaklaşımına uygun olarak tasarlanmış mobilyaların kullanılması ile o eğitim yaklaşımının değerlerini yansıtan, öğretici, bilişsel gelişimi destekleyici çevreler yaratılabilir. Bu çalışma kapsamında, Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Ayla Oktay Uygulama Anaokulunda gerçekleştirilen saha araştırması ve ilişkili çalışmalardan elde edilen veriler değerlendirilerek okul öncesi eğitimde bilişsel gelişimi destekleyici mobilya tasarım önerileri geliştirilmiştir. Saha araştırmasında; seçilen okulun yetişkin ve çocuk kullanıcılarıyla gerçekleştirilen sözlü görüşmeler, araştırmacının yetişkin ve çocuk göz seviyesinde gerçekleştirdiği video kaydı, çocukların derslikleri tanıttığı video kayıtları ve gözlem yöntemiyle veriler toplanmıştır. Tasarım sürecinde, konuyla ilgili bilgiler, saha çalışmasından elde edilen veriler ışığında problem tanımlanarak, tasarım önermeleri oluşturulmuştur. Bu çalışmada, okul öncesi eğitimde fiziksel çevre ve bilişsel gelişim ilişkisi incelemesi ve saha çalışması sonucunda ortaya çıkan, Milli Eğitim Bakanlığı eğitim yaklaşımına uygun olarak geliştirilen mobilya tasarım çözümleri değerlendirilmiştir