Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki kurmaca metinler üzerine inceleme

Abstract

Araştırmada, ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki kurmaca metinlerin biçim, içerik ve okunabilirlik bakımından çocukların düzeyine ne kadar uygun olduğunun ortaya konması amaçlanmıştır. Tarama modelinin kullanıldığı bu nitel araştırmanın evrenini, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılında ortaokullarda okutulması onaylanan dört yayınevine ait altı Türkçe ders kitabındaki (5,6,7,8. sınıf) 78 kurmaca metin oluşturmaktadır. Bunlardan örneklem olarak seçilen 32 kurmaca metinde, doküman analizi tekniği uygulanmıştır. Bu kurmaca metinler; içerik özellikleri (tür, tema, konu, olay örgüsü, kişi kadrosu, mekân, zaman, bakış açısı ve anlatıcı, ana düşünce ve yardımcı düşünceler, dil ve üslup, başlık-metin uygunluğu, metnin türe uygunluğu), biçimsel özellikler (metin-resim ilişkisi, sayfa düzeni) ve metnin okunabilirliği olmak üzere üç ana başlık ve toplam on dört alt başlıkta, çocuğa görelik ilkesi temel alınarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, elde edilen nicel sonuçlar tablolarla sunulmuştur. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan kurmaca metinlerin, çocukların düzeyine ve Türkçe Öğretim Programı'na büyük oranda uygun olduğu görülmüştür. Uygun olmayan hususlar ise açıklamalarla ortaya konmuş ve ders kitaplarında yer verilecek kurmaca metinlerle ilgili önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Ortaokul Türkçe ders kitapları, kurmaca metin, edebî tür, çocuğa görelik, Türkçe eğitimi.

In the study, it is aimed to put forth was to determine how much suitable for children's level fictional text in Turkish textbooks in secondary schools are on account of form, content and readability. The universe of this qualitative research using the screening model constitutes 78 fictional text (5,6,7,8 th grade) in six Turkish textbooks belonging to 4 publishing house which are approved to be read in secondary schools by the Ministry of National Education in the 2017-2018 academic year. Document analysis technique was used in 32 fictional texts selected as a sample from these. These fictional texts were evaluated on the basis of principle of relativity to child at three main headings and totally fourteen subheadings as content characteristics (genre, theme, subject, plot, person staff, space, time, point of view and narrator, main thoughts and auxiliary thoughts, language and style, title-text conformity, text-genre conformity), formal characteristics (Text-image relationship, page layout) and the readability of the text. Quantitative results obtained from the research are presented in tables. Fictional texts in secondary school Turkish textbooks were found to be highly suitable for children's level and Turkish curriculum. Unsuitable points are put forth by explanations and Recommendations have been made on fictional texts will be given a place in textbooks. Key words: Secondary school Turkish textbooks, fictional text, literary genre, suitability for the child, Turkish education.