Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler kuramı ve Türkiye'nin rekabet gücü: AB ve OECD ülkeleri ile karşılaştırmalı bir analiz

Abstract

Ticaretin giderek serbestleştiği, iletişimin hızlandığı, yenilik ve teknoloji gereksiniminin arttığı, sınırların kalktığı, ekonomik entegrasyonların yaygınlaştığı dünyada geleneksel dış ticaret teorileri karşılaştırmalı üstünlüklerin belirlenmesinde yetersiz hale gelmişlerdir. Ayrıca dış ticarette küreselleşmenin etkisiyle rekabet edebilirlik ve rekabet gücü kavramları ön plana çıkmıştır. Her düzeyde rekabet, tüm ekonomik birimler için önemli hale gelmiş ve rekabet edebilirlik iktisatçılar tarafından pek çok açıdan ele alınmıştır. Bu çerçevede ileri sürülen yeni dış ticaret teorilerinden biride açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler (AKÜ) teorisidir. AKÜ teorisi, çok sayıda ülke ve malın dış ticarete konu olduğu günümüz dünyasında karşılaştırmalı üstünlüklerin belirlenmesi ve ölçülmesini sağlayarak ülkelerin rekabet güçlerine ilişkin bilgi vermektedir. Teknolojik gelişmelerle beraber kolay ulaşılır hale gelen ve standartlaşan ekonomik verilerden yola çıkarak rekabet gücünü ölçen AKÜ yaklaşımı çerçevesinde çeşitli endeksler geliştirilmiştir. Bu endekslerden en önemlileri Bela Balassa (1965) ve Thomas L. Vollrath (1991) tarafından geliştirilen AKÜ endeksleridir. Bu çalışmada OECD ve AB ülkeleriyle birlikte Türkiye'nin karşılaştırmalı olarak dış ticaret performansları AKÜ endeksleri yardımıyla analiz edilmiştir. Foders'ın (1995) teknolojik ürün sınıflandırması temel alınarak Türkiye'nin AB ve OECD ülkeleri karşısındaki rekabet gücündeki değişimler 2000-2014 yıllarını kapsayan dönem açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, Türkiye'nin düşük-teknolojili ürün grubunda göreli olarak karşılaştırmalı avantaja sahip olduğu saptanmıştır. Ayrıca, Türkiye'nin orta ve ileri-teknolojili ürün grubundaki rekabet gücünün artış eğiliminde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

We live in a world in which borders have been removed and the process of regional economic integration encourages trade liberation accompanied with increasing communication, continuous innovation and technological development. Therefore, the traditional foreign trade theories have become inadequate in determination of comparative advantages. Besides, as a result of globalization in foreign trade, notions such as competitiveness and competitive power come to the forefront. Competition at every level has become important for all of the economic units and competitiveness has been considered from various aspects by the economists. The Theory of Revealed Comparative Advantages (RCA) is one of the new foreign trade theories. The Theory of RCA provides information regarding to the competitive power of the countries by enabling determination and measurement of comparative advantages in today's world which numerous countries and products are the subjects of foreign trade. Various indexes have been developed within the scope of the RCA approach, which measures competitive power based on standardized and easily accessible economical data through technological developments. The most important RCA indexes are developed by Bela Balassa (1965) and by Thomas L. Vollarth (1991). The Comparative foreign trade performances of Turkey together with the EU and OECD Countries have been analyzed in this fieldwork through the instrument of RCA indexes. The change in competitive power of Turkey against EU and OECD Countries based upon technological product classification of Folders (1995) has been considered within the period between 2000 and 2014. Due to the findings obtained in the fieldwork, Turkey relatively has a comparative advantage on standard-tech products. Moreover, it has been concluded that the competitive power of Turkey in medium and high-tech product group have a tendency to increase.