Sosyo-politik parametreler açısından van'daki siyasal temsil anlayışı: il merkezi üzerine bir araştırma

Abstract

Biri ya da birilerinin yerine karar verme, eylemde bulunma şeklinde tanımlanabilen siyasal temsil kavramının, birden çok anlamı vardır. Bu anlam kargaşasının önemli sebebi ise tarihsel süreçte siyasal temsilin farklı evrelerden geçmesinden kaynaklanmaktadır. Nitekim aydınlanma öncesi dönemde mutlak olan din olduğu için bu dönemin egemenlerinden kilise ve krallar kendilerini Tanrının yeryüzündeki temsilcisi sayar, egemenlik gücünü Tanrıdan aldıklarını söyleyerek dine göndermede bulunuyorlardı. Haliyle siyasal temsil, din eksenli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktaydı. Aydınlanma döneminde ise mutlak olanı belirleyen ?din?in yerini ?evrensel akıl? aldı. Böylelikle bireyi temsil eden, birey merkezli olan ve kralın, kilisenin olmadığı cumhuriyetler, ulus devletler kurulmuştur. Aydınlanma sonrası döneme gelindiğinde, artık mutlak doğrunun olmadığı, her şeyin izafi olduğu bir anlayış hâkim olmaya başladı. Yani modern dönemde baskın olan olgu, postmodernizm ile yok olmuş yerini yoruma bırakmıştır. Haliyle modern dönemde evrensel akıl ile tanımlanan temsil, postmodern dönemle yok olmuştur. Artık temsil kavramını evrensel akıl bireye göstermiyor aksine birey zihin dünyasında sorgulayarak bu kavramı şekillendirmeye başlıyor. Türkiye için temsil algısındaki değişim, Cumhuriyet'in kuruluşu ile başladı. Bu 29 Ekim 1923'te batı modernleşmesinin temel parametreleri olan ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel öğelerin nazarı itibara alındığı bir cumhuriyetti. Evrensel akıl (merkez akıl) bireyin nasıl ya da ne konuşacağını, giyineceğini, inanacağını, yazacağını, yaşayacağını, düşüneceğini belirleme yetkisinin kendinde olduğunu iddia ediyordu. Bu argümanın Özal'la çatladığı, AK Parti hareketiyle yavaş yavaş kutsal olanın, dokunulmaz denilenin sorgulanmaya başlamasıyla kırıldığını görürüz. Yani siyasal temsilin ne olduğu ya da nasıl olduğunu belirleyen evrensel akıl yok olmuş, artık birey yorumuyla siyasal temsil şekillenmeye başlamıştır. Bireyin kavramları şekillendirdiği, tanımladığı, merkeze bu tanımlamayla yön verdiği bir dönemde, Van halkı için siyasal temsilin ne ifade ettiği, nasıl olması gerektiği, kavramın doğruluğuna ne kadar inanıldığı, temsil edilenlerin temsil edildiklerini düşündürenin ne olduğu, temsil edenlerin önceliğinin ne olması gerektiği, temsilcilerin kime, neye karşı sorumlu olduğu sorgulamalarını çalışmamızda inceledik.

Political representation concept which can be defined as deciding for one or more individual has more than one meaning. One of the most important reasons for this kind of a meaning chaos is the fact that the political representation has experienced different stages throughout history. As the absolute truth was religion before the enlightenment period the sovereign powers of that age, the churches and the kings were regarding their selves as the representative of god and they used to imply that they take their rule power from god. Thus the political representation was regarded and discussed as a religion oriented term. During the enlightenment period ?universal reason? replaced the ?religion? as the determiner of absolute truth. So the nation states, the republics in which there is no king or church and which represent and take the individual to the center, established. After the post enlightenment period the idea, that there is no absolute truth and everything is relative, became dominant which means the phenomenon which was dominant during the modern age disappeared and left its place to interpretation. So the representation which was defined by reason during the modern times, disappeared by postmodern age. Now, the universal reason does not show the representation concept to the individual, and the person himself shapes this term in his mind by questioning it. The change for representation perception has begun in Turkey by foundation of the Republic. A republic founded in October, 29, 1923 in which the parameters of western modernization such as economic, political, social and cultural elements were focused. The universal reason (central sense) were claiming that it has the authority to determine what and how an individual speaks, dresses, believes, writes, lives and thinks. We witness that this argument cracked by Özal period and broke by AKP movement by a process in which the sacred and inviolable began to be questioned. The universal reason which were determining what and how the political representation was, disappeared and by individuals comment the political representation began to be shaped. We have studied in our work; what the political representation means for Van people, how should it be, how much the people believes the terms truth, what makes the represented one to believe that they are being represented, what should be the priority of representatives, and to whom and what the representatives are responsible, in a period that the individual shapes, defines and directs the center by this definition.