Türkiye'de barajların çevresel etkileri: Karakaya barajı örneği

Abstract

Bu araştırma, Türkiye'de barajların çevresel etkilerini Karakaya Barajı örneği üzerinden ortaya koymayı amaçlamıştır. Türkiye'de sayıları hızla artan barajların, çevreye olumsuz etkilerinin olduğu ve bu etkilerin sanayileşme ve gelişme adına dikkate alınmadığı kuramsal çerçevesinde hareket edilmiştir. Bu amaçla dünyada ve Türkiye'de barajların tarihsel süreci, dönemsel olarak ve barajların yapılma amaçlarıyla birlikte incelenmiştir. Sanayileşme ve kalkınma önceliklerinin yaşandığı dönemlerde baraj yapımının çoğaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Önce sanayileşmiş ülkelerin baraj yapma yarışına girdiği, arkasından da gelişmekte olan ülkelerin bu yarışı takip ettiği görülmüştür. Barajların, yapıldığı alanda pek çok sorun ortaya çıkarmıştır. Fiziksel ve sosyo-ekonomik çevrede neden olduğu etkiler çok büyük boyutlarda olmuştur. Baraj sayılarının artması ile beraber, çevresel etkileri de artmış ve barajlar bu yönden sorgulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, dünyada ve Türkiye'deki örnekleri üzerinden barajların çevresel etkileri ortaya konulmuştur. Karakaya Barajı özelinde çevresel etkilerin boyutları ve ortaya çıkan sonuçlar incelenmiştir. Karakaya Baraj Gölü alanında çok önemli sosyal, kültürel ve ekonomik değerlerin sular altında kaldığı ve çevreye büyük etkilerinin olduğu görülmüştür.

This research aims to present the enviromental effects of dams in Turkey through the example of Karakaya Dam. lt has been considered in the framework that the increasing number of the dams in Turkey have negative impacts and these impacts have been ignored for the sake of the benefits for industrialization and development. For this purpose, the historical processes of dams in both Turkey and World have been examined with their periods and the purpose of their construction. It is concluded that the construction of dams increased when industrialization and development were considered as a priority. Furthermore, it has seen that the industrialized countries joined the race for building dams in first, than developping countries followed them. Dams have caused many problems where they constructed. It?s effects that caused on physical and socieconomic environmental have reached a large size. With increasing number of dams, their environmental impacts has increased and have been started questioning. This recearch, dams have been presented with the embodiments of their environmental effects on both Turkey and World. Dimensions of environmental impacts related to Karakaya Dam and it?s results came out have been given in this research. It has also seen that the crucial social, cultural and economical values around Karakaya Dam have been submerged and there have been huge enviromental effects on that area.