Türkiye'de kamu ve özel sektör inşaat harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin analizi

Abstract

Kamu tarafından gerçekleştirilen altyapı yatırımlarının ve uygulanan kamu politikalarının ekonomik büyümeye etkilerini inceleyen Barro Modeli temelde içsel büyüme modellerini benimsemekte olup, bu alanda literatüre yeni kavramlar da kazandırmıştır. Türkiye'de kamu harcamaları ve yatırımları içinde önemli bir yer kaplayan inşaat sektörü 200'den fazla alt sektörle bağlantısı olan ve kısa süreli ekonomik büyümenin lokomotifi olma potansiyeline sahip bir sektördür. Bu alanda yapılan kamu ve özel sektör harcamaları, ekonomik büyümeyi önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bu çalışmada Türkiye'de kamu ve özel sektör inşaat harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkileri, Barro Modeli çerçevesinde, 1987:Q1-2017:Q3 dönemi için zaman serisi analizi yöntemleriyle incelenmiştir. Serilerin durağanlığı ADF ve PP yöntemleriyle araştırılmış ve KAMU değişkenin I(0), GSYH ve OZEL değişkenlerinin I(1) oldukları belirlenmiştir. Seriler aynı dereceden entegre olmadıkları için bu seriler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı Sınır Testi yöntemiyle incelenmiş ve serilerin eşbütünleşik oldukları, yani arasında uzun dönemli bir ilişkinin var olduğu belirlenmiştir. Seriler arasındaki uzun dönem ilişkileri ARDL yöntemiyle tahmin edilmiş ve analiz döneminde gayrisafi yurtiçi hâsılanın, kamu kesimi inşaat harcamaları %1 arttığında ortalama %1.0043, özel sektör inşaat harcamaları %1 arttığında ise ortalama %0.56 oranında arttığı belirlenmiştir. Kısa dönem analizinde; kamu inşaat harcamalarındaki artışların ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin, özel sektör inşaat harcamalarından daha düşük olduğu, hatta kamu inşaat harcamaları ilerleyen dönemlerde ekonomik büyümeye zarar verdiği tespit edilmiştir. Modelin hata düzeltme mekanizması çalışmaktadır. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri Frekans Alanında Nedensellik Testi ile incelenmiş ve kamu kesimi inşaat harcamalarından milli gelire doğru uzun dönemde güçlü, kısa dönemde zayıf bir nedensellik etkisi tespit edilirken, milli gelirden kamu inşaat harcamalarına doğru sadece orta dönemde bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Öte yandan özel sektör inşaat harcamalarından milli gelire doğru kısa, orta ve uzun dönemde güçlü nedensellik ilişkileri tespit edilirken, milli gelirden özel kesim inşaat harcamalarına doğru sadece orta ve uzun dönemde nedensellik ilişkilerinin olduğu görülmüştür. Bu sonuçlardan hareketle; inşaat sektörü ve ekonomik büyüme arasında karşılıklı bir etkileşimin olduğu söylenebilir.

Baro model, analyzing the effects of infrastructure investments and public policies of which are carried out by the public on economic growth, essentially adopts internal growth models and also adds new concepts in this field. Construction sector in turkey occupying an important place in public expenditures and investments has connections with more than 200 sub-sectors, and has the potential of being the leading sector of short term economic growth. Private and public expenditures that are applied in this field can affect economic growth considerably. In this study, the effects of public and private sector construction expenditures on economic growth in Turkey is analyzed by time series analysis within the framework of Barro Model for 1987:Q1-2017:Q3 period. The stationarity of the series is investigated by ADF and PP methods and it is determined that the variable KAMU is I(0), GDP and OZEL are I(1). Since the series are not integrated at the same level, the existence of cointegration relationship between these series is examined by Bounds Testing method and it is determined that the series are cointegrated, that is, there is a long-run relationship between them. Long term relationships between the series are estimated by ARDL method and it is determined that the gross domestic product in the analysis period increased by 1.0043% when the public-sector construction expenditures increased by 1% and by 0.56% when the private sector construction expenditures increased by 1%. In short term analysis; it is found that the effects of increases in public construction expenditures on economic growth are lower than private sector construction expenditures, and what's more, public construction expenditures harm economic growth in later periods. The error correction mechanism of the model operates. Causality relationships between the series are investigated by Frequency Domain Causality Test and a strong causality from public construction expenditures to national income is found in the long term and a weak causality in the short term, while a causality from national income to public sector construction spending is determined only in medium term. On the other hand, while strong causality relationships from private sector construction expenditures to national income are determined in the short, medium and long term, it is seen that there is only middle and long term causality relationships from national income to the private sector construction expenditures. From these results; it can be said that there is a mutual interaction between construction sector and economic growth.