Uluslararası yatırım hukukunda adil ve hakkaniyetli muamele ilkesi

Abstract

Adil ve hakkaniyetli muamele (AHM) ilkesi, yabancı yatırımların korunması ve teşvik edilmesi amacıyla devletler arasında imzalanan ikili ve çok taraflı yatırım antlaşmalarının büyük çoğunluğunda yer alan bir ilkedir. Özellikle yatırımcı ve devletler arasındaki yatırım uyuşmazlıklarına ilişkin tahkim kararları ile ilkenin kapsamı genişletilmiş ve sonuçta meşru beklenti, şeffaflık, iyi niyet, keyfi muamele ve ayrımcılık yasağı, hukuka uygun süreç ve cebir yasağı gibi unsurların AHM ilkesi gereğince uygulanması gerektiği ifade edilmiştir. AHM ilkesi yatırım antlaşmalarında çeşitli şekillerde ifade edilmiş ve antlaşmalarda ilkenin kapsamı ve özellikleri soyut olarak ele alınmıştır. İlkenin yoruma fazlasıyla açık ve yatırımcı dostu yapısı, yatırımcıların neredeyse tüm uyuşmazlıklarda bu ilkenin ihlal edildiğini iddia etmesine neden olmuştur. Buna bağlı olarak ilkenin uluslararası yatırım hukuku enstrümanları olan yatırım antlaşmaları ve tahkim yargılamalarında popüler olması nedeniyle, ilke uluslararası yatırım hukukunun altın kuralı olarak nitelendirilmiştir. AHM ilkesinin ortaya çıkan yatırım uyuşmazlıklarında yeniden ele alınarak tanımlanması ve sınırlarının belirlenmeye çalışılması nedeniyle ilke, canlılığını ve esnekliğini sürekli korumaktadır. Bu çalışmanın başlıca amacı uluslararası yatırım hukukunun maddi ilkelerinden biri olan ve devletler tarafından yabancı yatırımcılara tek taraflı olarak sağlanan adil ve hakkaniyetli muamele ilkesinin daha istikrarlı ve tüm yönleriyle değerlendirmektir.

The fair and equitable treatment (FET) principle is enshrined in the vast majority of bilateral and multilateral investment treaties signed between states, which are concluded on the purpose of protection and promotion of foreign investments. In particular, scope of the principle has ben enlarged with the arbitration decisions regarding investment disputes between investors and states and eventually it has been stated that legitimate expectation, transparency, good faith, prohibition of arbitrary and discriminatory of treatment, due process and prohibition of coercion should be regarded in accordance with the FET principle. The FET principle has been expressed in various forms in the investment treaties and the scope and features of the principle have been embraced in an abstract approach. Hence, exceedingly open-ended and investor-friendly nature of the principle caused investors to claim that this principle was violated in almost all investment disputes. As a result, the principle has been described as golden rule of international investment law since the principle is popular in investment treaties and arbitration proceedings, which are instruments of international investment law. The principle maintains vitality and flexibility as it is reconsidered in the emerging investment disputes and endeavored to determine its boundaries. The main aim of this study is to evaluate all aspects of the fair and equitable treatment principle, which is provided by the states unilaterally to foreign investors and one of the substantive principles of international investment law.