Türkiye’de kalkınma ajanslarının ġstihdam üzerine etkisi: karacadağ kalkınma ajansı örneği

Abstract

Özet Türkiye’de 1990’lı yıllarda yaşanan ekonomik krizler nedeniyle artan bölge içi ve bölgeler arası gelişmişlik farkları ve Avrupa Birliği’ne uyum sürecinin etkisiyle, bölgesel kalkınma yaklaşımında yeni arayış ve çabalar gündeme gelmiştir. Artan bu arayışların sonucunda, 2000’li yıllarda, bölgesel kalkınmanın yeni araçlarından biri olarak 26 düzey2 bölgesi esas alınarak kalkınma ajansları kurulmuştur. Kalkınma Ajanslarının amacı; “kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma plan ve programlarında öngörülen ilke ve politikalara uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak” olarak tanımlanmıştır. Bölgesel kalkınmanın en önemli göstergelerinden biri de, istihdam düzeyi ve işsizlik oranıdır. Diyarbakır ve şanlıurfa illerini kapsayan TRC2 Bölgesi, işsizlik oranının en yüksek olduğu bölgelerin başında gelmektedir. 2009 yılı verilerine göre, ekonomik krizin etkisiyle TRC2 Bölgesi, 26 bölge arasında işsizliğin en yüksek olduğu ikinci bölge konumundadır. Bu çalışmada, Diyarbakır ve şanlıurfa Bölgesinde faaliyette bulunan Karacadağ Kalkınma Ajansı’nın 2010 yılında işletmelere (KOBİ’ler) yönelik uyguladığı “Ekonomik Gelişme Mali Destek Programı” çerçevesinde, Ajanstan proje karşılığı mali destek alan 51 firmanın, proje uygulamaları sonucu kendi bünyelerinde istihdam ettikleri personel sayısındaki artış veya azalış incelenmiştir. Böylece Karacadağ Kalkınma Ajansı mali desteklerinin firmaların personel istihdamı üzerindeki etkileri ortaya konmaya çalışılmıştır.

Abstract Due to the increasing intra-regional and inter-regional disparities caused by economic crisis of the 1990s, and the influence of the European Union harmonization process, search and efforts for a new approach to regional development have come to the agenda in Turkey. As a result of the growing concern in the 2000s, 26 agencies have been established on the basis of regions of NUTS 2, as one of the new tools of regional development. The purpose of the regional development agencies has been described as “accelerating regional development, ensuring sustainability and reducing inter-regional and intra-regional development disparities in accordance with the principles and policies set in the National Development Plan and Programmes through enhancing the cooperation among public sector, private sector and nongovernmental organization, ensuring the efficient and appropriate utilization of resources and stimulating local potential”. One of the most important indicators of regional development is the employment level and unemployment rate. The TRC2 Region, covering Diyarbakir and Sanliurfa provinces, is one of the regions with the highest rate of unemployment. Due to the economic crisis, in 2009, TRC2 Region was ranked as the second among 26 regions according to the rate of unemployment. Karacadag Development Agency is responsible for the TRC2 Region. In 2010, the Agency carried a grant programme, called “Economic Development Financial Support Program”, in order to increase employment in the TRC2 Region, and gave grant to 51 companies’ (SMEs) projects. In this study, it is aimed to search for the effect of this grants on employment level of these companies (SMEs), and to find whether there is an increase or decrease in the number of employees as a result of projects implementation.