Türkiye’de kur değişkenliği ve ihracat ilişkisinin ekonometrik analizi 1989–2008

Abstract

Bu çalışma, 1989-2008 dönemi üçer aylık veriler kullanarak Türkiye’de ihracat, kur değişkenliği, yurtdışı gelir, nispi ihracat fiyatı ve doğrudan yabancı sermaye girişi arasındaki ilişki Johansen eşbütünleşme yöntemi ve değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri hata düzeltme yöntemleriyle araştırılmıştır. Modelde döviz kuru değişkenliği, reel döviz kuru endeksinin değişim oranının standart sapmasının hareketli ortalaması olarak belirlenmiştir. VAR yöntemiyle elde edilen uzun dönem tahmin sonuçlarında ihracatla kur değişkenliği ve nispi ihracat fiyatı arasında negatif, doğrudan yabancı sermaye girişiyle pozitif ve anlamlı ilişki görülmüştür. Yurtdışı gelir değişkeninin işareti pozitif olsa da anlamlı bulunmamıştır. Nedensellik modellerinden sadece ihracat, doğrudan yabancı yatırım ve yurtdışı gelir modellerinde uzun dönem nedenselliğe rastlanmış ve bu sonucun VAR yönteminde elde edilen bulguları desteklediği görülmüştür.

This paper aims to examine the long run and causal relationship between export, reel exchange rate variability, foreign income, relative export price and foreign direct investment inflows by using multivariate Johansen Cointegration technique and error correction model using quarterly data over the period 1989-2008. In this paper, exchange rate volatility is measured by moving average of the standard deviation of the real exchange rate. The major finding of the VAR model is that increases in the exchange rate variability and relative export price exert negative impacts on Turkish export in the long-run. In addition, the results also indicate that while there is a positive and significant relationship between FDI and export, no significant relationship is found between foreign income and export variable. The results of the Granger causality test show that there is a long run causality effect between export and other variables, which supports the VAR cointegration result.