Türk ve dünya sinemasında insanbiçimcilik: Hayvan ve insan üzerine çekilmiş filmlerin incelenmesi

Abstract

Sinema, yaşadığı toplumun sosyolojik özelliklerini ve yaşam biçimini en temel malzemelerle gösteren bir anlatı diline sahiptir. Her toplumun sinema anlayışının farklı olması gibi, hayvanı ve insanı konumlandırması da o derece farklı olmaktadır. Tarım toplumlarında, şehir yaşamlarında, tür ve ırk özelliklerine göre hayvan ve insanın konumu değişkenlik göstermektedir. Bunu göstermek yönetmenin insanbiçimci bakış açısının boyutlarına göre değişmektedir. Bu çalışmada incelenen Rastgele Balthazar (1966), Hanım(1988), İnek(1969), İmdat İle Zarife(1990), Beyaz Tanrı (2014) ve Sivas (2014) filmlerinde hem insanbiçimci bakış açısı, hem de sosyolojik olgular temelinde toplumların hayvanı ve insanı nasıl değerlendirdiklerini ele almaktadır. Roland Barthes'ın düzanlam ve yananlam evreninde temellendirdiği göstergebilim modeli üzerinden yapılan çözümlemelerle kadın, erkek, çocuk ve hayvanın insanbiçimci kavramıyla yaşam içindeki konumları irdelenmiştir. Kırsal kesimde geçen filmlerde hayvan ve insanı sahip-mal ikilisi şeklinde konumlandırırken, şehir yaşamının geçtiği filmlerde ise dost ve aile bireyi olarak ilişkilendirildiği görülmüştür.

Cinema has a narrative language that shows the sociological characteristics and lifestyle of the society with the most basic materials. The fact that every society has a different concept of cinema is different from that of positioning animals and people. The position of animal and human in agricultural societies, city life, species and race characteristics varies. This shows that the director's anthropomorphous perspective changes according to the dimensions. Au Hasard Balthazar (1966), Hanim (1988), The Cow (1969), İmdat ile Zarife (1990), The White God (2014) and Sivas (2014) films examined in this study, both in the anthropomorphous perspective and sociological phenomena, discusses how they evaluate people. The analysis of the semiotics model based on Roland Barthes's orthonormal and empirical universe and the humanist, male, child and animal position in human life are examined. In rural films, it is seen that animals and human beings are in the form of owners and property, while in city films, they are associated with friends and family members.