Doğa etkinliklerine katılan çocukların “doğa” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi

Abstract

Günümüzde birçok araştırmacı doğa deneyimlerinin, çocukların düzenli olarak doğal açık alanlara erişiminin ve buralarda geçirdikleri zamanın, onların doğaya olumlu yönde yönelimlerini etkileyen faktörler olduğunu vurgulamıştır. Küçük yaşlardan itibaren doğayla temas halinde olmak aynı zamanda çocuklarda doğa zekasının da gelişmesine yardımcı olmaktadır. Bu araştırma, hayatlarında ilk defa doğa etkinliklerine katılan çocuklarda, etkinliklerin doğa zekâsı üzerindeki etkisini ve çocukların doğayla ilgili oluşturdukları metaforları incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2016- 2017 eğitim öğretim yılı yaz tatilinde aileleri tarafından 5 hafta (haftada 3 gün) sürecek doğa aktiviteleri eğitimi kursuna gönderilen çocuklar, örneklemini ise bu çocukların içinden seçilen, daha önce hiçbir doğa etkinliğine katılmamış 15 çocuk oluşturmaktadır. Araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada katılımcıların “doğa zekâsı” düzeylerini belirleyebilmek için Seber (2001) tarafından geliştirilen “Çoklu Zekâ Alanlarında Kendini Değerlendirme Ölçeği” nin yalnızca 8 maddelik “doğa zekâsı” alt boyutu, ikinci aşamasında ise bir nitel araştırma modeli olan olgu bilim (fenomenolojik) yaklaşımı kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi için ön test – son test karşılaştırmalarında eşleştirilmiş t testinden, nitel verilerde ise içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel veriler değerlendirildiğinde katılımcıların son test doğa zekâsı (t=-8,46; p<0,05) puanlarının, ön test puanlarından anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu, doğa etkinliklerine katılımın, doğa zekâsı üzerinde doğrudan ve pozitif bir etkisi olduğu, doğayla ilgili ifade ettikleri metaforlar incelendiğinde ise 4 tema altında 12 metaforik ifadenin yer aldığı görülmüştür. Bunlar; Tema 1- Yaşayarak Öğrenme (%33,3): Deniz, Sürpriz Kutusu, Macera Adası, Oyun Parkı, Tema 2- Yaşamsal Gereklilik (%25): Nefes, Bebek, Yaprağın Damarları, Tema 3- Bilgi Edinme (%25): Anne, Öğretmen, Ansiklopedi ve Tema 4- Çevresel Değerler (%16,7): Cennet, Uçurtma şeklindedir. Anahtar Kelimeler: Doğa, Doğa Zekâsı, Metafor, Metaforik Algı

ABSTRACT Today, many researchers have emphasized that the experiences of nature, the regular access to the natural outdoor and the time they spend are the factors that affect childrens positive orientation to nature. Being in contact with nature from an early age also helps to develop nature intelligence in children. This research was conducted in order to examine the effects of participation in natural activities on children's naturalistic intelligence and to determine metaphors which are created by children about nature. Research population consists of children who attended a 5 week (3 days a week) nature activities course with the consent of their parents during the summer term of 2016 - 2017 academic year. The sample of study consists of 15 children from the population who have never participated in any nature activities before. The research was carried out in two stages. In the first stage in order to determine the naturalistic intelligence levels of the participants, only the 8-item sub-dimension of SelfAssessment Scale in Multiple Intelligence Fields by Seber (2001) was used. In the second stage, a phenomenological approach was used. For the analysis of quantitative data, paired t test was used for pre-test and post-test comparisons, and content analysis was used for qualitative data. When the quantitative data obtained from the study were evaluated, the participants' posttest nature intelligence scores (t = -8.46; p <0.05) were found to be significantly higher than the pre-test scores. It was observed that participation in nature activities had a direct and positive effect on the naturalistic intelligence and when the metaphors they expressed about nature were examined, 12 metaphoric expressions were found under 4 themes. These; Theme 1- Learning by Living (33.3%): Sea, Surprise Box, Adventure Island, Playground, Theme 2- Vital Requirement (25%): Breath, Baby, Leaf Vessels, Theme 3- Information (25%): Mother, Teacher, Encyclopedia and Theme 4- Environmental Values (16.7%): Heaven, Kite. Keywords: Nature, Naturalistic Intelligance, Metaphor, Metaphoric Perception