Olea europaea (zeytin) ailesinden hatay yöresine özgü "halhalı" türünün meyve, yaprak ve çekirdek ekstrelerinin antioksidan ve antitrombotik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Zeytin ülkemizin en önemli bitkilerinden bir tanesidir ve ciddi düzeyde bir ekonomik değer yaratmaktadır. Ancak ülkemizde zeytin sadece sofralık zeytin ve zeytinyağı olarak tüketilmektedir. Oysa zeytin yaprak ve çekirdekleri de zeytinin değerlendirilmesi gereken bileşenleridir. Biz bu çalışmada zeytin yaprak, meyve ve çekirdeklerinden elde edilen ekstrelerin antioksidan, antimikrobiyal ve antitrombotik etkinliklerini araştırarak Halhalı türü zeytinin bazı bileşenlerinin tıbbi etkilere sahip değerlendirilebilir bileşenler olduğunu ortaya koymayı amaçladık. Materyal-Metot: Bu çalışmada Hatay yöresinde yetişen Halhalı türü zeytin ağacından hasat döneminde toplanan zeytin meyve, yaprak ve çekirdekleri kullanıldı. Soxhalet cihazı kullanılarak yapılan ekstraksiyon ile nonpolar bileşenleri uzaklaştırılarak polar biyoaktif bileşenlerin bulunduğu ekstreler elde edildi. Bu ekstreler kullanılarak spektrofotometrik yöntemlerle total fenolik ve flavanoid madde bileşimi, DPPH (1,1-difenil-2-pikril hidrazil radikali) ve hidrojen peroksit söndürücü aktivite, metal şelatlayıcı ve redüktan potansiyel tayini yapıldı. İlaveten agar dilüsyon yöntemi ile antimikrobiyal aktivite ve agregometri tekniğiyle antitrombotik aktivite düzeyleri belirlendi. Bulgular: Zeytin çekirdeği ekstresinin 1,000 mg'ı 317,24 µg gallik asit eşdeğeri (GAE) fenolik madde içeriği ile en yüksek fenolik madde içeren ekstredir. Flavanoid içeriği ise 4,43 µg ile en yüksek meyve ekstresinde saptanmıştır. Yaprak ekstresinin 1,000 mg'ı 257,6 µg BHT'ninkine eşdeğeri düzeyde indirgeyici potansiyele sahiptir. Metal şelatlayıcı aktivite için en yüksek potansiyel 13,33 mg/mL IC50 değeri ile yaprak ekstrelerinde gözlendi. Yine yaprak ekstresi en güçlü hidrojen peroksit ve DPPH radikali söndürücü aktivite gösterdi. Antitrombotik ve antimikrobiyal aktivite bakımından da en güçlü etki yaprak ekstresinde gözlendi. Sonuç: Çalışma bulgularımız göstermektedir ki; zeytin yaprak, meyve ve çekirdek ekstrelerinin her üçü de test ettiğimiz parametreler bakımından farklı düzeylerde olmakla beraber etkili bulunmuştur. Yaprak ekstrelerinin genel olarak daha etkili olduğu ve tamamlayıcı tıp alanında yaygın olarak kullanım alanı bulabileceği görülmektedir. Zeytin çekirdekleri mutlaka değerlendirilerek artı değer yaratılmalıdır. Ülkemizin bu değerli bitkisi besin öğesi olmasının ötesinde tıbbi bir bitki olarak da dikkate alınmalıdır.

Objective: Olive is one of the most important plants of our country and creates a serious economic value. But olives are consumed only as breakfast olives and olive oil in our country. However, olive leaves and kernels are the components of olive that should be evaluated. In this study, we aimed to investigate the antioxidant, antimicrobial and antithrombotic activity of the extracts obtained from olive leaves, fruits and kernels and to reveal that all components of olives can evaluable components with medicinal effects. Material and Method: : In this study, olive fruits, leaves and kernels collected from the olive tree grown in the Hatay region during the harvest period were used. Non-polar components were removed by Soxhalet extraction to obtain extracts with polar bioactive components. Total phenolic and flavanoid composition, DPPH and hydrogen peroxide quenching activity, metal chelating and reductant potentials were determined by spectrophotometric methods using these extracts. In addition, antimicrobial activity was determined by agar dilution method and antithrombotic activity levels were determined by aggreggometry technique. Results: 1mg of olive extract is the highest phenolic content of 317.24 µg gaelic acid equivalent flavonoid content was determined the highest fruit extract with 4.43 ug 1mg of leaf extract has a redding potential equivalent to that of 257.6 µg BHT. Highest potential for metal chelating activity was observed in leaf extracts with an lC50 of 13.33 mg/mL. Also leaf extract showed the strongest hydrogen peroxide and DPPH radical extinguishing activity. With regard to antithrombotic and antimicribal activity, the strongest effect was observed in the leaf extract. Conclusion: Our study findings show that all three extracts of olive leaf, fruit and seed were found very effective at different levels in terms of the parameters we tested. Leaf extracts appear to be more effective in general and can be videly used in the field of complementary medicine. Olive seeds must be evaluted absolutely and should be created surplus value. This valuable plant of our country must be considered as a medical plant beyond its nutritional element.