Geçmişten günümüze bir miras olarak edindiğimiz Türk Müziği gerek enstrümantal gerekse sözlü öğeleriyle kültürel var oluşumuzda oldukça hususi bir öneme sahiptir. İçerisinde birçok kültürü barındıran ve yaşatan kendine özgü bir yapısı vardır. Bu önemli yapıya yönelik birçok literatür çalışması olması karşın, sadece dilden dile, kulaktan kulağa ve geçmişten günümüze süregelen çeşitli kavramlar da bulunmaktadır. Birçok enstrümanda farklı teknikler kullanılarak yapılan, uygulamada bilinen fakat literatürde pek değinilmeyen bu kavramlardan biri de "Dem Sesi" kavramıdır. Bu araştırma, "Dem Sesi" kavramına yönelik çeşitli tespitler yapmayı amaçlamaktadır. Türk Halk Müziğindeki "Dem Sesi" ve halk çalgılarında bu sesin kullanımı üzerine yapılan bu çalışmada ilk olarak literatür taraması yapılmış olup bu alandaki mevcut kaynaklar incelenmiştir. Araştırma sürecinde dem sesinin yaygın bir biçimde kullanıldığı "9 adet" farklı özellikte çalgı belirlenmiş ve araştırma bu çalgılarla sınırlandırılmıştır. Sonraki aşamada ise araştırmada görüş alınacak örneklemler, "icracı" ve "alan uzmanı" olmak üzere 2 ayrı gruba ayrılmıştır. Araştırmada veriler, kaynak taraması ve örneklem grubuyla yarı yapılandırılmış kişisel görüşmelerle elde edilmiştir. Bu aşamada ayrıca icracılardan elde edilen bilgi ve görüşler doğrultusunda "dem sesi" olarak nitelendirdiğimiz sesler dizek üzerinde gösterilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonuçlarından bazıları sıralanacak olursa, dem sesinin müzikal zenginlik bakımından eserlere önemli bir ifade gücü sağladığı, aynı zamanda önemli bir süsleme tekniği vazifesi gördüğü, uygulandığı THM çalgılarında farklı teknik ve yöntemler izlenerek icra edildiği ve notaya yansıyan pek fazla örneğinin olmadığı ilk aklımıza gelenlerden bazıları olacaktır. Anahtar Kelimeler: Türk Halk Müziği, Dem Sesi Kavramı, Geleneksel Çalgılar
Turkish music, which we have acquired as a heritage from the past to present, has a special importance in our cultural existence with both instrumental and verbal elements. It has a unique structure that hosts and keep many cultures in it. Although there are many literature studies on this important structure, there are various concepts that have been going on from language to language, from ear to ear and from past to present, one of these concepts, which is known in practice but it is not mentioned in litarature is the concept of "Dem Voice". This research aims to find various determination about "Dem Voice". Firstly, literature review was made and available sources in this area were examined (about Dem Voice) and its usage of it with folk instruments. During the process of research, 9 instruments which have different characteristics were examined and the research was limited with these instruments in the next stage, examples to be considered in research were divided into 2 groups as "performer" and "field expert". The data were obtained through a semi-structured personal interview with the sample group. Also in this stage, thanks to information and opinions which obtain from "performer", "Dem Voice" was tried to be shown on "Dizek". If some of the research results are listed, some of the first ones that come to mind are that dem voice provides an important expression power to the works in terms of musical richness, at the same time it acts as an important ornament techniques and methods in THM instruments and there are not many examples reflected in the not. Key Words: Turkish Folk Music, Dem Voice Concept, Traditional Instruments
