KOZBUDAKLAR W-SKARN YATAĞININ JEOKİMYASAL KARAKTERİSTİKLERİ VE NADİR TOPRAK ELEMENTLERİNİN DAĞILIMLARI (BURSA, BATI ANADOLU)

Abstract

Öz:Kozbudaklar W-skarn yatağı Tavşanlı Zonunda Eosen Topuk granitoyidi ile Triyas İnönü mermeri arasındaki dokanakta gelişmiştir. Bölgede endoskarn zonu plajiyoklaz-piroksen, ekzoskarn zonu ise piroksen, piroksen-granat, granat ve granat-piroksen skarn fasiyesleri ile temsil edilir. Ekzoskarn zonu ana oksit element içeriklerine göre kalsik karakterlidir. Piroksen ve piroksen-granat skarnda tungsten ve molibden konsantrasyonları sırasıyla 434 - 5507 ppm (ort. 2330 ppm) ve 8 - 90 ppm (ort. 40 ppm) arasında değişir. Granat ve granat-piroksen skarn fasiyeslerinde bu element konsantrasyonları sırasıyla 271 - 7616 ppm (ort. 2486 ppm) ve 7 - 493 ppm (ort. 107 ppm) arasında olup Mo konsantrasyonunun arttığı gözlenir. Topuk granitoyidi, endoskarn ve ekzoskarn zonları ve İnönü mermerine ait ƩNTE içerikleri sırasıyla 75.8 - 158.9 ppm (ort. 106.2 ppm), 75.8 - 171.5 ppm (ort. 114.6 ppm), 3.5 - 290.8 ppm (ort. 48.7 ppm) ve 2.3 - 15.3 ppm (ort. 6.1 ppm) arasında değişir. Skarn zonlarının ƩNTE konsantrasyonları plüton ve mermere kıyasla yüksek olmasına karşın tungstence zengin örneklerde ƩNTE konsantrasyonları önemli ölçüde azalmıştır. Şeelit mineralizasyonunun gözlendiği alanda, örneklerdeki NTE yönelimleri ve Eu anomalisi iki farklı desen sergiler. Piroksen ve piroksen-granat skarn fasiyesleri HNTE zenginleşmesi ve negatif Eu anomalisi ile Topuk granitoyidine benzerlik sunar. Bu skarn fasiyeslerinde, tungstence zengin örnekler Ce tüketilmesi ve düşük Eu/Eu* (Eu/Eu* = 0.56-0.88) anomalisi ile temsil edilir. Granat ve granat-piroksen skarn fasiyesleri konveks HNTE deseni, maksimum Pr ve Nd konsantrasyonları ve pozitif Eu anomalisi ile karakteristiktir. Tungstence zengin örneklerde ise Ce bakımından zenginleşme ve yüksek Eu/Eu* oranları (Eu/Eu* = 1.45 - 4.18) gözlenir. Kozbudaklar skarn yatağında molibden zenginleşmeleri ve NTE desenlerini dikkate alındığında, şeelit mineralizasyonunun yüksek sıcaklıklı iki farklı safhada geliştiği söylenebilir. İlk faz şeelit mineralizasyonu orta-oksidan koşullarda erken magmatik akışkanlarla, ikinci faz şeelit mineralizasyonu ise artan oksitlenmiş koşullarda gelişmiştir.

Abstract:The Kozbudaklar W-skarn deposit occurs along the contact between Eocene Topuk granitoid and Triassic İnönü marble in Tavşanlı Zone. In the study area, the endoskarn is represented by plagioclase-pyroxene and exoskarn zone which is characterized by pyroxene, pyroxene-garnet, garnet and garnet-pyroxene skarn facies. According to major oxide element contents, exoskarn is of calcic character. In pyroxene and pyroxene-garnet skarn facies, tungsten and molybdenum abundances vary between 434-5507 ppm (mean 2330 ppm) and 8 - 90 ppm (mean 40 ppm). In the garnet and garnet-pyroxene skarns, concentrations of these elements are 271 - 7616 ppm (mean 2486 ppm) and 7 - 493 ppm (mean 107 ppm), respectively, and molybdenum concentration is increased. ƩREE contents of the Topuk granitoid, endoskarn, exoskarn and İnönü marble are in the range of 75.8 to 158.9 ppm (mean 106.2 ppm), 75.8 to 171.5 ppm (mean 114.6 ppm), 3.5 to 290.8 ppm (mean 48.7 ppm) and 2.3 to 15.3 ppm (mean 6.1 ppm), respectively. Although ƩREE concentrations of skarn zones are higher than those of Topuk granitoid and İnönü marble, ƩREE concentrations of tungsten-rich samples are signifi cantly depleted. In areas of scheelite mineralization, REE trends and Eu anomalies display two different patterns. REE trends, HREE enrichments and negative Eu anomalies of pyroxene and pyroxene-garnet skarn facies exhibit similarities with Topuk granitoid. In these skarn facies, tungsten-rich samples are represented by a Ce depletion and low Eu/Eu* (Eu/Eu* = 0.56-0.88). Garnet and garnet-pyroxene skarn facies are characteristic with a convex LRRE pattern, maximum Pr and Nd concentrations and positive Eu anomalies. Ce-enrichment and high Eu/Eu* ratios (Eu/Eu* = 1.45 - 4.18) are observed in tungsten-rich samples. Considering the molybdenum enrichments and REE pattern, scheelite mineralization in the Kozbudaklar W-skarn deposit can be said to have developed at two different high temperature phases. In the fi rst-phase mineralization was formed by early magmatic fl uids under moderate oxidant conditions whilst the second-phase scheelite mineralization was formed under increasing oxidant conditions.