Anne-babaların kullandıkları ödül-ceza yöntemlerinin çocuklarının akademik başarıları üzerindeki etkisi: Akademik erteleme ve ders çalışma süresinin aracılık rolü

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, anne-babaların kullandıkları ödüllendirme ve cezalandırma yöntemleri ile çocuklarının akademik ertelemeleri, ders çalışma süreleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Araştırma değişkenleri arasındaki ilişkiler yapısal eşitlik modellemelerinden, yol analizi kullanılarak test edilmiştir. Araştırma evrenini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Malatya İlindeki devlet ortaokullarında öğrenim gören, 8. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise evrenden tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 397'si kız (%48.17), 427'si erkek (%51.83), toplam 824 ergenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak; Anne-Baba Ödüllendirme ve Cezalandırma Yöntemleri Envanteri (Çocuk Formu), Akademik Erteleme Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada önerilen hipotetik model test edilmeden önce kullanılacak ölçeklerin doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, ardından gözlenen değişkenlerin yapısal modelde kullanılabilecek yeterlikte olup olmadığı incelenmiştir. Bu nedenle Anne-Baba Ödüllendirme ve Cezalandırma Yöntemleri Envanteri (Çocuk Formu) ile Akademik Erteleme Ölçeğine ilişkin yapılar, ölçme modeli ile test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda ölçme modelinin kabul edilebilir uyum değerlerine sahip olduğu görülmüştür. Sonrasında ise hipotetik model test edilmiştir. Analiz sonucunda hipotetik modelde bir modifikasyon yapılarak modelin iyi uyum gösterdiği bulunmuştur. Hipotetik modele ilişkin uyum iyiliği değerleri mükemmel model-veri uyum değerlerini göstermektedir χ2= 17.592, sd= 6 ve χ2/sd= 2.932, IFI= .99, TLI (NNFI)= .95, CFI= .99, SRMR= .014, RMSEA= .048 ve PClose= .490 olarak hesaplanmıştır. Önerilen model, analiz sonucunda uyum indeks değerleri ile doğrulandıktan sonra; hipotezler, yol katsayıları (β) ve t değerleri aracılığıyla test edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; anne-babaların kullandıkları ödüllerden sözel duygusal ödül ile izin verme ödülünün çocukların ders çalışma süresini pozitif yönde doğrudan etkilediği, çocukların akademik ertelemelerini ise negatif yönde doğrudan etkilediği bulunmuştur. Anne-babaların kullandıkları etkinlik temelli ödüller ile yasaklama cezaları, çocuklarının ders çalışma sürelerini negatif yönde doğrudan etkilemektedir. Anne-babaların kullandıkları etkinlik temelli ödüller ile fiziksel ceza, çocuklarının akademik ertelemelerini pozitif yönde doğrudan etkilemektedir. Anne-babaların kullandıkları sözel-duygusal ceza, çocuklarının ders çalışma sürelerini pozitif yönde doğrudan etkilemektedir. Anne-babaların kullandıkları somut ödül, çocuklarının akademik başarılarını negatif yönde doğrudan etkilemektedir. Çocukların akademik ertelemeleri ders çalışma sürelerini ve akademik başarılarını negatif yönde doğrudan etkilemektedir. Çocukların ders çalışma süresi ise akademik başarılarını pozitif yönde doğrudan etkilemektedir. Anne-babaların kullandıkları sözel-duygusal ve izin verme ödülleri, akademik erteleme ve ders çalışma süresinin aracılığıyla çocuklarının akademik başarılarını dolaylı olarak pozitif yönde; etkinlik temelli ödül ve fiziksel ceza ise akademik erteleme ve ders çalışma süresinin aracılığıyla çocuklarının akademik başarılarını dolaylı olarak negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca araştırma kapsamında değişkenler arası dolaylı ve toplam etkiler incelenmiştir. Anne-babaların; çocuklarının süreç içerisindeki çabalarını da göz önünde tutarak, kendi kişisel memnuniyetlerini samimi bir biçimde ortaya koyan sarılma, takdir etme gibi davranışları göstermesi, "aferin, bravo" biçimindeki sözel-duygusal ödülleri kullanması çocuklarının akademik başarılarını pozitif yönde etkilediği için önerilmektedir.

The main purpose of this research is to examine the relationships between the reward-punishment methods of parents and their children's academic procrastinations, study time and academic achievement. In this end, these relationships have been tested by using path analysis of the structural equation modeling. The population of the research is consists of 8th grade students studying in the public secondary schools in Malatya during 2018-2019 academic year. The sample of the study consists of 824 adolescents, 397 girls (48.17%) and 427 boys (51.83%), selected by the stratified sampling method. As data collection instruments the Mother-Father Reward and Punishment Methods Inventory (Child Form), Academic Procrastination Scale and Personal Information Form were used in the research. Before testing the hypothetical model proposed, confirmatory factor analysis of the scales and the suitability of the observed variables to be used in the structural model were examined. Therefore, the structures of the Mother-Father Reward and Punishment Methods Inventory (Child Form) and the Academic Procrastination Scale were tested with the measurement model. As a result of the analysis, it was found that the measurement model has acceptable fit values. Then, the hypothetical model was tested. As a result of the analysis, it was found that the model demonstrated good fit with a single modification in the hypothetical model. The fit indicies, for the hypothetical model have excellent values χ2 = 17.592, sd = 6 and χ2 / sd = 2.932, IFI = .99, TLI (NNFI) = .95, CFI =. 99, SRMR = .014, RMSEA = .048 and PClose = .490. After the proposed model was verified with the fit indicies, the hypotheses were tested by path coefficients (β) and t values. According to the findings of the research, it was found that mothers' and fathers' verbal-emotional rewards and permission rewards effect children's study time, directly and positively and children's academic procrastination directly and negatively. Mothers' and fathers' activity-based rewards, and banning punishments effect children's study time directly and negatively. Mothers and fathers' activity-based rewards, and corporal punishments directly and positively effect children's academic procrastination. Mothers' and fathers' verbal-emotional punishments directly and positively effect children's study time. Mothers' and fathers' material rewards directly and negatively effect children's academic achievement. Children's academic procrastination directly and negatively effects study time and academic achievement. Children's study time directly and positively effects academic achievement. It was found that there was a positive and indirect effect of mothers' and fathers' verbal-emotional and permission rewards on children's academic achievement via academic procrastination and study time. On the other hand, there was a negative and indirect effect of mothers' and fathers' activity-based rewards, and corporal punishments on children's academic achievement via academic procrastination and study time. Furterhermore, indirect and total effects between the variables were examined. Considering the efforts of their children in the process, it is recommended that parents show behaviors, such as hugging and appreciation, which sincerely express their personal satisfaction, and use verbal-emotional rewards in the form of "well done, bravo" since it positively affects their children's academic achievements. In accordance with the research findings, some suggestions were offered.