Lise öğrencilerinin depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

Depresyon günümüzde çok sık rastlanılan bir rahatsızlıktır. Yetişkinlerde görülebileceği gibi çocuk ve ergenlerde de görülebilmektedir. Yetişkinlerde görülen depresyon iş veriminin düşmesine, hiçbir şeyden zevk almamaya ve bireyin insanlarla olan ilişkilerini düzeyini etkilerken çocuk ve ergenlerde görülen depresyonda ise aynı etkilerin görülmesinin yanında eğitimlerini de aksatabilmektedir. Bu nedenle, araştırmada Malatya ilindeki genel liselere giden öğrencilerin bazı değişkenlere göre depresyon düzeyleri incelenmiştir. Araştırmanın evrenini 2000-2001 eğitim-öğretim yılında Malatya il merkezindeki genel liselere giden öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 2000-2001 eğitim-öğretim yılında Malatya il merkezindeki Malatya, Hacı Ahmet Akıncı, Sümer, Fatih ve Metin Emiroğlu Lisesi, 1., 2. ve 3. sınıflarına devam eden 1050 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan depresyon düzeyini ölçmek üzere "Beck Depresyon Ölçeği", öğrencilerin sosyo-ekonomik düzeyini belirlemek için "Sosyo-Ekonomik Düzeyi Ölçeği (SED)" kullanılmıştır. Öğrencilerin kişisel, ailevi ve başarı durumlarıyla ilgili bağımsız değişkenleri belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Elde edilen veriler, iki grubun ortalamaları arasında anlamlı düzeyde fark olup olmadığını bulmak için "Bağımsız Gruplar İçin T-Testi", grupların ikiden fazla olduğu durumlarda ise "Tek Yönlü Varyans Analizi" tekniği kullanılmış ve varyans analizi sonucunda çıkan F değerinin anlamlı olduğu durumlarda, hangi grupların ortalamaları arasında anlamlı düzeyde fark olduğunu saptayabilmek için de "Tukey HSD Testi" uygulanmıştır. Araştırmada hata payı.001 olarak kabul edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir: 11 1- Genel lise öğrencilerinin depresyon düzeyleri ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Kız öğrencilerin depresyon düzeyi erkek öğrencilerin depresyon düzeyinden daha yüksektir. 2- Genel lise öğrencilerinin depresyon düzeyleri ile sınıf düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 3- Genel lise öğrencilerinin kardeş sayısı ile depresyon düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. 4- Genel lise öğrencilerinin doğum sırası ile depresyon düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. 5- Genel lise öğrencilerinin aileden belli bir süre ayrı kalıp kalmamaları ile depresyon düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Aileden belli bir süre ayrı kalan öğrencilerin depresyon düzeyleri aileden belli bir süre ayrı kalmayan öğrencilerin depresyon düzeyinden daha yüksektir. 6- Genel lise öğrencilerinin babalarının öğrenim durumu ile depresyon düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 7- Genel lise öğrencilerinin depresyon düzeyi ile sosyo-ekonomik düzeyi arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan öğrencilerin depresyon düzeyi sosyo-ekonomik düzeyi orta ve yüksek olan öğrencilerin depresyon düzeyinden daha yüksektir. 8- Genel lise öğrencilerinin depresyon düzeyleri ile algıladıkları başarı düzeyi arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Kendilerini başarısız algılayan öğrencilerin depresyon düzeyi kendilerini başarılı algılayan öğrencilerin depresyon düzeyinden daha yüksektir. Araştırmada elde edilen bulgular tartışılmış, yorumlanmış ve lise öğrencilerinin depresyon düzeylerini azaltıcı bulgulara dayalı olarak geliştirilen önerilerde bulunulmuştur. Bu öneriler şunlardır; Ill 1- Araştırmanın sonucunda genel liselere devam eden öğrencilerde bazı faktörlere bağlı olarak depresyon görülmüştür. Öğrencilerde depresyona bağlı olarak oluşacak içe çekilme ve intihar riskine ilişkin psikolojik yardım verilmelidir. 2- Aileden belli bir süre ayrı kalan öğrencilerde depresyon görülme oranı daha fazladır. Yurt ve pansiyonlarda rehberlik servislerinin aktif hale getirilerek aileden ayrı kalan öğrencilere psikolojik destek verilmelidir. Akrabalarının yanında kalan öğrencilere de okul rehberlik servisi tarafından psikolojik destek verilmelidir. 3- Sosyo-ekonomik düzeyde depresyon üzerinde etkilidir. Okulda çalışan psikolojik danışmanlar farklı sosyo-ekonomik düzeydeki öğrencileri bir araya getirip çeşitli faaliyetler düzenleyerek bu öğrenciler arasındaki uyumu arttırmalıdırlar..