24 saatlik uykusuzluğun duyusal kapılama üzerindeki etkilerinin p50 olay-ilişkili potansiyel ile değerlendirilmesi

Abstract

Sinir sisteminde bilgi; farklı düzeylerde, karmaşık süreçlerden geçerek işlenir. Algılama, öğrenmenin önemli bir parçası ve insan davranışlarının önemli bir belirleyicisidir. Dış ve iç dünyadaki uyanların tümünün ayırt edilmeden algılanmaya çalışılması durumunda, uyanlara odaklanmak mümkün olmaz. Ancak, sınırlı olan beyin kapasitesi uyaranların sadece bir kısmının algılanmasına izin verir. Zihin, bir kargaşa olarak değerlendirilebilecek olan duyusal uyan bombardımanından çeşitli mekanizmalarla korunur. Duyusal kapılama, yavaş ilerleyen dikkat öncesi baskılayıcı bilgi işleme süreçlerinin bir yansımasıdır. Duyusal bilgilerin kapılanmadığı durumlarda, gereksiz bilgiler ayıklanamaz. Sağlıklı gönüllülerde uyku siklusu, uykusuzluk ve anksiyetenin P50 kapılamasma etki edebileceği belirtilmektedir. Akut stres durumlarında deneklerde duyusal kapılamada bozulma saptanmıştır. Uyku zihni koruyan ve düzenleyen mekanizmalardan biridir. Uykusuzluk, merkezi sinir sistemi fonksiyonlarım belirgin olarak etkiler. Uyanıklık sırasmda bazı nöronların aşırı kullanımı, bunlarla sinir sistemi arasındaki dengeyi kolaylıkla bozabilir. Bu çalışmada, “Uykusuz bırakılma bir stres kaynağı olarak ele alındığında, algılamada, dikkat ve dikkat öncesi bilişsel süreçlerde seçicilik azalabilir mi?” sorusundan yola çıkılarak, 24 saatlik uykusuzluğun duyusal kapılama üzerine etkilerinin P50 OÎP ile değerlendirerek araştırılması amaçlandı. Çalışma Ocak 2005-Mart 2005 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Nöroloji Kliniği Nörofîzyoloji laboratuarında yapıldı. Çalışmaya; denek grubu olarak vardiya usulü çalışan 18 sağlıklı gönüllü sağlık personeli, kontrol grubu olarak 20 sağlıklı gönüllü alındı. Denek grubunda, önce 24 saatlik uykusuzluk sonrasında (bunun son 16 saatinde aktif olarak gece vardiyasında çalıştılar) ve daha sonraki günlerde 8 saatlik gece uykusu sonrasında P50 kayıtlaması yapıldı. Kontrol grubunda ise 8 saatlik gece uykusu sonrasında P50 kayıtlaması yapıldı.