Özet:
Radyoterapi uygulamaları sonrası akut dönemde radyasyon pnömonitisi % 5-30 sıklıkla görülen bir yan etkidir ve oluşum mekanizması tam olarak açıklanamamıştır. Bu çalışmada, ratlarda radyoterapiye bağlı akciğer hasarının önlenmesinde melatoninin etkinliğinin histopatolojik olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yapılan deneysel çalışmada, 24 adet Wistar albino tipi erkek ratlar, kontrol grubu (n=8), radyoterapi grubu (n=8), ve radyoterapi öncesi melatonin uygulanan grup (n=8) olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. 6 hafta sonra sakrifiye edilen ratlarda histopatolojik olarak akut akciğer hasarı değerlendirilmiştir. Radyoterapiye bağlı akciğer hasarının akut dönem etkileri kontrol grubu ile karşılaştırıldığında intraalveolar ödem, intraalveolar serbest eritrosit varlığı, inflamatuar hücrelerin sayısında artışın gösterilmiş olması bu modelin radyasyon pnömonitisini değerlendirmek açısından başarılı bir model olduğunu göstermektedir. Radyoterapi öncesi melatonin uygulanan ratlarda ise, intraalveolar ödem ve intraalveolar serbest eritrosit gözlenmezken, alveolar aktif makrofajların sayısında ve alveolar septal kalınlıkta belirgin artış gösterilmiştir. Bu çalışmada, melatoninin radyoterapiye bağlı akut akciğer hasarını önlemede etkin olduğu gösterilmekle birlikte, literatürde bazı çalışmalarda bildirildiği gibi proinflamatuar etkisi ile ortama alveolar aktif makrofajları çağırarak kronik inflamasyonu başlattığını göstermektedir. Bu nedenle, melatoninin, klinik kullanıma girmeden önce, doku üzerindeki etkilerini değerlendiren ileri çalışmaların yapılması gerektiğini düşünmekteyiz.
