Özet:
VPA çocuklarda ve erişkinlerde epilepsi tedavisinde sık kullanılan antiepileptik bir ilaçtır. Ancak ağırlık artışı gibi istenmeyen yan etkileri bulunmaktadır. VPA'a bağlı ağırlık artışının patogenezi henüz yeterince aydınlatılamamıştır. Ghrelin besin alımı ve tokluğun önemli bir düzenleyicisidir. Besin alımı ve iştahı uyarır. Enerji tüketimini azaltır. Karbonhidrat kullanımını artırırken, yağ kullanımını azaltır. Leptin ve insülin salınımını düzenler. Ghrelinin bu etkileri, insülin rezistansı ve aşırı kilo artışı ile ilişkili görünmektedir. Bu çalışmada VPA ilişkili ağırlık artışında ghrelinin rolü araştırıldı. Ayrıca epileptik çocuklarda VPA tedavisinin büyüme üzerine olan etkisi araştırıldı. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nöroloji Polikliniği'nde ILAE-1989 sınıflamasına göre idiyopatik jeneralize veya idiyopatik parsiyel epilepsi tanısı alarak VPA tedavisi başlanan, yaşları 3-15 yıl (ortalama 7,85 ± 3,9 yıl) arasında (17 kız,18 erkek; 20 pubertal,15 prepubertal) olgu alındı. Tedavi öncesinde ve -70 oC' de tedavinin altıncı ayında sabah açlık döneminde serum örnekleri alındı ve muhafaza edildi. Bu örneklerden açlık kan glikozu, insülin, c-peptid, leptin, ghrelin, GH, IGF-1, IGFBP-3 düzeyleri çalışıldı. Serum ghrelin, leptin, GH, IGF-1, IGFBP-3 düzeyleri ELISA yöntemle ölçüldü. Tedavi öncesi ve tedavinin 6. ayındaki değerler karşılaştırıldı. Bulgular: Olguların tedavi öncesi ile tedavinin altıncı ayında ağırlık, boy, vücut kitle indeksi, boy SDS değerlerinde anlamlı bir artış gözlendi. Serum ghrelin düzeylerindeki artış ile serum IGF-1 ve IGFBP-3 düzeylerindeki azalma istatistiksel olarak anlamlıydı. Prepubertal ve pubertal grupta ağırlık, boy, vücut kitle indeksi ve boy SDS değerlerinde 58 anlamlı bir artış vardı. Prepubertal grupta ghrelin düzeyindeki artış ile IGF-1 ve IGFBP-3 düzeylerindeki düşme istatistiksel olarak anlamlı iken, pubertal grupta istatistiksel olarak anlamlı değildi. Sonuç: VPA kullanan epileptik çocuk hastalarda kilo artışı, tedavinin başlangıç döneminde ghrelin düzeyindeki artış ile ilişkili olabilir. VPA tedavinin başlangıç döneminde artmış ghrelin düzeyi iştah artışı, besin alımı ve kilo artışının tetikleyicisidir. Ayrıca VPA tedavisi sırasında artan ghrelin düzeyi IGF-1 düzeyinde azalmaya neden olarak büyümeyi de olumsuz etkileyebilir. Ancak VPA ilişkili ağırlık artışının mekanizmasını ve büyüme üzerine olan olumsuz etkilerini daha iyi aydınlatabilmek için hastaların daha uzun dönem izlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla yeni çalışmalara ve daha uzun dönem sonuçlara ihtiyaç duyulmaktadır.
