Özet:
Karaciğer sirozu ve akut karaciğer yetmezliği olan hastalarda, primer kalp ve akciğer hastalığının yokluğunda meydana gelen hipoksemi ile karakterli klinik tabloya Hepatopulmoner Sendrom (HPS) denir. HPS'de karaciğer hastalığı ile birlikte oda havası solurken alveoler-arteryel oksijen gradiyentinde artış ve intrapulmoner vasküler dilatasyonların birlikteliği söz konusudur. Kronik karaciğer hastalığında intrapulmoner arteriyovenöz şantlara bağlı olarak hipoksi gelişimi sıktır. Biz çalışmamızda kliniğimize başvuran sirozlu hastalarda HPS'nun tanı kriterlerinden biri olan hipoksemi sıklığının araştırılması, hastalarda bu bulgunun ön belirtilerinin saptanması ve hipoksemiyi arttıran faktörlerin değerlendirilmesini amaçladık. Çalışmamıza kliniğimizde yatırılarak takip edilen 24 erkek, 15 kadın olmak üzere toplam 39 siroz hastası alındı. Hastalar 12-70 yaş arasında olup, yaş ortalaması 47.5±17.2 yıl idi. Hastaların tam kan sayımı, rutin biyokimyasal incelemeler, protrombin zamanı ve uluslararası normalizasyon oranı (INR) , PA Akciğer grafisi, arteriyel kan gazları ve pH analizi (oda havasında ve oturur durumda), üst gastrointestinal sistem endoskopisi, üst abdomen ultrasonografisi, solunum fonksiyon testleri ve karbon monoksit difüzyon kapasitesi ölçümü yapıldı. Dispne 12, platipne 6, hipoksi 13, çomak parmak 3, siyanoz 6, özofagus varisi 12, portal gastropati 2, hem özofagial varis hemde portal gastropati 19, asit 21 hastada saptandı. 7 hasta Child A, 21 hasta Child B, 11 hasta Child C grubunda idi. Çalışmamızda hipoksi ile karaciğer fonksiyonlarının biyokimyasal ölçümlerinde anlamlı bir ilişki olmadığı saptandı. Asitli hastalarımızda PaO2 ve sO2 değerleri, asitsiz hastalara göre daha düşük saptandı ve her iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi (p:0.035; 0.049). Child C grubunda PaO2 değerleri daha düşük bulunmasına gruplar karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmadı (p: 0.921). Hastalarımızın %46.2'sinde DLCO düşüklüğü saptandı ve bu literatürle uyumlu idi. Solunum fonksiyon testleri parametrelerinden FVC, FEV1, FEV1/FVC, FEF%25-75 değerleri asitli hastalarda, asitsiz hastalara göre daha düşük saptanmasına rağmen, sadece FEV1/FVC ve FEF%25-75 değerleri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıydı 42 (p:0.021, 0.030). Bu iki grup hastada difüzyon testleri açısından herhangi bir fark saptanmamıştır. Sonuç olarak; sirotik hastalarda HPS varlığını ortaya koymak amacıyla özellikle karaciğer transplantasyonuna hazırlanan hastalara PA akciğer grafisi çekilmesi, solunum fonksiyon testleri, difüzyon kapasitesi ve arteriyel kan gazları analizi (oda havasında / oturarak) gereklidir. PaO2 70 mmHg'ya eşit veya altında saptanan hastalarda ise şant araştırılması yapılması faydalı olacaktır. Şant araştırılması için yapılması gereken en önemli tetkikler ise sırasıyla kontrast ekokardiyografi, Tc 99 m MAA perfüzyon akciğer sintigrafisi ve pulmoneranjiografidir.
