Yaşlı olgularda kognitif fonksiyon bozukluğunun anestezik ilaç gereksinimi ve derlenme üzerine etkileri

Abstract

Yaşa bağlı ortaya çıkan SSS değişiklikleri, kognitif fonksiyonlarda azalmaya neden olur. Kognitif bozukluk en sık demans, deliryum veya depresyon gibi farklı klinik sendromlar şeklinde ortaya çıkar. Aynı yaştaki kontrol grubuna göre demanslı olguların uyanık durumda iken Bispektral index (BİS) değerinin daha düşük olduğu bildirilmiştir. Bu durum, kognitif bozukluğu olan olgularda anestezik ajan gereksiniminin farklı olabileceğini düşündürmektedir. Bu çalışma; yaşlı olgularda, kognitif bozukluğun anestezik ajan gereksinimi ve derlenmeye etkilerini araştırmak amacıyla planlandı. Gereç ve yöntem: Etik onay, hasta veya hasta yakınlarından yazılı onam formu alındıktan sonra ASA I-II grubu, 65 yaşın üstünde 62 olgu çalışma kapsamına alındı. Olgulara operasyondan 24 saat önce kognitif fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla MMT uygulandı. MMT skoru ? 25 olanlar grup 1, MMT ? 21 olanlar grup 2 olarak belirlendi. Premedikasyon uygulanmayan olgulara operasyon odasında noninvaziv kan basıncı, elektrokardiyografi, periferik oksijen satürasyonu, vücut ısısı ve BİS monitorizasyonu uygulandı. Tüm olgulara standart anestezi yöntemi uygulandı. Remifentanil infüzyonuna 0.5 mg/kg/dk dozunda başlandıktan 30 sn sonra propofol 0.5 mg/kg bolus uygulandı. Bolus doz sonrasında her 20 sn'de bir sözel uyarı verildi ve uyarılara yanıt alınmayıncaya kadar 20 mg ek doz propofol yapıldı. Bilinç kaybı olunca; 75 mg / kg/ dk propofol infüzyonuna başlandı. Atrakurium 0.6 mg/ kg verilerek 3 dk yüz maskesi ile solunum desteği sağlandı. BİS değeri 45-60 arasında stabil olduktan sonra entübasyon uygulandı. Cerrahi süresince BİS değeri 45-60 arasında tutuldu. Cerrahi bitiminden yaklaşık 15 dk önce İV lornoksikam 8 mg verildi. Propofol ve remifentanil infüzyonu cerrahi alan kapatıldıktan sonra kesildi. Anestezik ajanlar kesildikten sonra hasta ekstübe edilinceye ve sözlü uyarı ile göz açma yanıtı alınıncaya kadar geçen süre kaydedildi. Olguların; OAB, KAH ve BİS değerleri çalışma süresince kaydedildi. İndüksiyondan önce (giriş değeri, T1), indüksiyondan sonra (T2), entübasyondan sonra (T3), anestezi idamesi süresince kaydedilen ortalama değer (T4), ekstübasyondan önce (T5), ekstübasyondan 5 dk sonraki (T6) değerler değerlendirmeye alındı. Operasyon sonrası ağrı, iv meperidin 0.2-0.3 mg/kg ile tedavi edildi. Olgulara operasyondan 1 saat ve 24 saat sonra MMT tekrar uygulandı. Bulgular: Vücut ağırlığı hariç (p=0.023) gruplar arasında demografik veriler açısından istatistiksel olarak anlamlı fark gözlenmedi. MMT skoru her iki grupta da bazal değere göre operasyondan 1 s sonra düşük iken operasyondan 24 s sonra anlamlı olarak yüksekti (p<0.001). BİS değeri anestezinin idame dönemi hariç tüm ölçüm zamanlarında grup 2'de grup 1'e göre düşük seyretti (p<0.05). Hem grup 1 hem de grup 2'de BİS değeri bazal değere göre tüm ölçüm zamanlarında düşüktü (p<0.001) Ortalama propofol indüksiyon dozu ve infüzyon hızı grup 2'de düşük olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı değildi. Gruplar arasında tüm ölçüm zamanlarında OAB'ı ve KAH değerleri arasında fark yoktu. Grup 1 ve 2'de OAB'ı ve KAH bazal değere göre entübasyon öncesi, entübasyon sonrası ve anestezinin idame döneminde düşük iken (p<0.05), ekstübasyon öncesi ve ekstübasyon sonrası ölçümde farklı değildi. Grupların ekstübasyon zamanları arasında anlamlı fark yokken, sözlü uyaran ile göz açma zamanı grup 2'de daha uzundu (p<0.05) Sonuç: Kognitif fonksiyonu azalmış yaşlı olguların uyanık durumda, anestezi indüksiyonu ve anesteziden derlenme sırasında kontrol olgulara göre daha düşük BİS değerine sahip olduğu gözlendi. Buna bağlı olarak anesteziden derlenme süresinin uzun olduğu saptandı. Ancak, BİS değerindeki düşüklüğün anestezik ajan gereksinimini belirgin olarak etkilemediği sonucuna varıldı.