Poststroke afazili hastalarda pirasetam ve selektif serotonin reuptake inhibitörlerinin afazi iyileşme sürecine katkısı

Abstract

İnme, klinik olarak beyin parankimindeki herhangi bir lezyon neticesinde oluşan tablodur. Beyin damarlarında tıkanma, parankim kanaması ve subaraknoid kanama gibi farklı sebeplere bağlı olarak gelişir. Sonuç olarak hastalarda çeşitli motor, duyusal ve kognitif fonksiyon bozuklukları oluşur. Beyin damar hastalıklarının önemli belirtilerinden biri de afazidir. Afazi beyin hasarı sonucu oluşan ve dil işlevlerinin bozulması veya tamamen kaybolması anlamına gelen bir kognitif fonksiyon bozukluğudur. İnmenin akut safhasında afazi % 21- 38 oranında görülür. Afazi farklı etyolojilere bağlı olarak ortaya çıkabilen bir sendromdur ve yüksek oranda morbitide, mortalite ve ekonomik kayba sebep olur. Afazinin tipi, şiddeti ve hangi olaya bağlı olarak ortaya çıktığının bilinmesi, uygulanacak tedavi protokolü ve prognoz takibi açısından önemlidir. Afazinin tanısında çeşitli testler kullanılır. Bunlardan bazıları; Boston Diagnostik Afazi Testi, Western Afazi Testi, Aaachen Afazi Testi ve ülkemizde sık kullanılan, modifiye edilmiş Gülhane Afazi Testi' dir. Bu testlerde spontan konuşma, anlama, okuma, yazma, tekrarlama ve isimlendirme fonksiyonları değerlendirilir. Afazinin tedavi ve rehabilitasyonu konusunda bugüne kadar çeşitli yöntemler denenmiştir. Bunlar arasında çeşitli ilaç tedavileri ve konuşma terapileri yer almaktadır. Bazı hastalarda sadece konuşma terapisi, bazı hastalarda ise hem konuşma hem de ilaç tedavisi birlikte denenmiştir. Medikal tedavi olarak GABA derivesi olan piracetam; katekolamin sistem aktivasyonu yapan bromokriptin, dexamfetamin; kolinerjik sistem aktivasyonu yapan donepezil ve serotoninerjik etki gösteren çeşitli ilaçlar denenmiştir. Afazili hastalarda tek başına medikal tedavinin etkinliği bilinmemektedir. Oysa konuşma terapistleri ülkemizde az sayıda bulunmakta ve çoğu hasta bu terapiden faydalanamamaktadır. Bu çalışmada afazinin, hastaların günlük yaşamını ne kadar zorlaştırdığını da göz önüne alarak, konuşma terapisi almayan hastalarda tek başına medikal tedavinin etkisini araştırmayı amaçladık. Bu amaçla akut afazisi olan hastalarda, piracetam ve serotoninerjik ajanların afazi iyileşme sürecine etkisini Gülhane Afazi Testi ve TCD ile değerlendirmeyi planladık. Çalışma İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Yerel Etik Kurulu tarafından 29/05/2007 tarih ve 2007/120 protokol no'lu karar ile onaylandıktan sonra Haziran 2007- Temmuz 2008 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Nöroloji kliniği'nde yapıldı. Çalışmaya sol hemisferde akut iskemik veya hemorajik inme sonucu afazi gelişen ve sağ elini kullanan hastalar dahil edildi.3 grup halinde toplam 26 hastaya pirasetam, pirasetam ve SSRI tedavisi uygulandı. Sonuç olarak pirasetam ve SSRI alan grupta, afazi skorlarında diğer gruplara göre daha fazla düzelme saptandı fakat istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı .