Özet:
Tütün yasasının yürürlülüğündeki başarı, uygulayıcı kurumların konuya bakış açısı, bilgi ve farkındalık düzeyi ile yakından ilişkilidir. Bu çalışmada 4207 sayılı kanunun işlerliğinde önemli rolü olan il tütün kontrol kurullarında (ITKK) görevli kurumlarda çalışan kamu personellerinin tütün yasası hakkındaki farkındalık ve duyarlılık düzeyleri, yasaya bakış açıları araştırılmıştır. Gereç ve Yöntem: Malatya İl Valiliği, Belediye, Milli Eğitim Müdürlüğü, Sağlık Müdürlüğü, Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü, Verem Savaş Dispanseri, İl Müftülüğü ve Emniyet Müdürlüğü'nde çalışan 305 kamu personeline anket uygulanmıştır. Ankette olguların demografik verileri, sigara içme durumları, çalıştıkları kurumlar, yasayı öğrenme yolları, yasadan sonra kendi sigara içme tutumlarında değişiklik, yasa hakkındaki bilgi düzeyleri, yasanın işlerliği hakkındaki görüşleri, yasa hakkında bireysel ve kurumsal sorumluluk hakkındaki düşüncelerini sorgulayan sorular yöneltilmiştir. Bulgular: Olguların yaş ortalaması 35.9±8.9 olup %73.1'i erkektir. Lise ve üniversite mezunu oranı %92.1'dir. %58.4'ü aktif sigara içicidir. Verem Savaş Dispanseri'nde sigara içme oranı diğer kurumlardan fazladır (%75). Yasa sonrası sigara içme oranlarının en çok azaldığı kurum %50.8 ile Emniyet Müdürlüğü'dür. Yasa hakkında olguların %77'si medya yoluyla haberdar olurken kurum amiri yoluyla öğrenenlerin oranı %5.9'dur. Olgulardan %81.3'ü yasayı desteklemektedir. %30'u çalıştığı kurumda sigara içildiğini, %22.3'ü yasak yerde sigara satıldığını görmüştür. Çalışmaya katılan kişilerin yasanın uygulanmasında kendilerini ne kadar sorumlu hissettiklerini anlamaya yönelik 3 farklı soru sorulmuştur. ?Kapalı alanda sigara içeni gördüğünüzde tutumunuz ne olur? sorusuna katılımcıların %57.8'i ikaz ederim, %7'si 155/184'ü ararım, %10.3'ü kurum yetkisine şikayet ederim, %23.2'si ilgilenmem, %1.7'si eşlik ederim şeklinde cevap vermiştir. İzmarit atan gördüğünde katılımcıların %65'i ikaz edeceğini, %25.2'si ise ilgilenmeyeceğini belirtmiştir. Katılımcıların %57'si yasak satış gördüğünde ikaz edeceğini, %22.2'si ilgilenmeyeceğini, %16.9'u ise 184/155'i arayacağını ifade etmiştir. Sonuç: İTKK' da görev alan kurumlarda bile tütün yasasının tam işlerliğinin sağlanamadığı, personelin yasa hakkında halkla benzer şekilde medya yoluyla haberdar olduğu, personelin ¼'ünün yasa konusunda kendini sorumlu hissetmediği saptanmıştır. ITKK'da yer alan kamu kurum ve kuruluşlarındaki personelin eğitiminin tütün kontrolünde sağlanacak başarıya katkıda bulunabileceği düşünülmüştür.
