Mülkiyet, kişinin eşya üzerinde hâkimiyet kurmasıyla oluşan
ilişkiyi ifade etmektedir. Bu ilişki tarih boyunca toplumlar, hukuk
düzenleri, siyasi düşünceler ve dinler tarafından tartışılmıştır. Diğer
taraftan mülkiyet, birçok anayasa ve uluslararası belgede “Mülkiyet
Hakkı” olarak tanınmış ve korunmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 1961 ve 1982 Anayasalarında mülkiyet
hakkı temel bir hak olarak düzenlenmiştir. 1961 ve 1982 Anayasalarında
mülkiyet hakkının kamu ve toplum yararı amacıyla sınırlanabileceği
hüküm altına alınmıştır. Ancak bu sınırlamalar keyfi ve sınırsız değildir.
Hem 1961 Anayasası’nda hem de 1982 Anayasası’nda mülkiyet hakkına
yapılacak sınırlandırmaların da bir takım sınırları olduğu öngörülmüştür.
Örneğin 1982 Anayasası’nda mülkiyet hakkına yapılacak olan
sınırlandırmanın ölçülü olması aranmıştır. Hem sınırlama sebepleri hem
de sınırlamanın sınırları 1961 ve 1982 Anayasası’nda tanımlanmamıştır.
Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi vereceği kararlarla bu düzenlemelerin ne
anlam ifade ettiğini ortaya çıkaracaktır.
Mülkiyet hakkı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Ek 1 Protokol
ile düzenlenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi verdiği kararlarda
mülkiyet hakkının hukuki boyutunu ulusal hukuklardan bağımsız bir
şekilde yorumlamıştır. Anayasa Mahkemesi de son dönemde vermiş
olduğu bireysel başvuru kararlarında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
kararlarından etkilenmiştir.
Property is meaning of the relationship which formed with the
establishment of dominance on goods by people. This relationship has
been discussed by societies, judicial systems, political thoughts and
religions throughout history. On the other hand, property has been
recognized and protected as "Right of Property" in many constitutions and
international instruments.
Right of property is arranged as a fundamental right in the 1961 and
1982 Constitution of Republic of Turkey. 1961 and 1982 Constitutions
arranged that usage form couldn’t be against to community usefulness and
right of property is limited with public usefulness. However, these
limitation causes are not arbitrary and unlimited. Also limitations of
limitation causes of fundamental rights and freedoms have been arranged
in the 1961 Constitution and the 1982 Constitution. For example, limiting
provisions of the right of property must be fair balanced in the 1982
Constitution. Limitations causes and limitations of limitation causes are
not defined in the Constitution of 1961 and 1982. Therefore, what
meaning of these regulations will be revealed by decisions of
Constitutional Court of Turkey.
Right of property has been arranged in the Protocol No. 1 of
European Convention on Human Rights. European Court of Human
Rights has been interpreted autonomously right of property from the law
systems of the countries. In recent years, individual application decisions
of Constitutional Court of Turkey are influenced by decisions of European
Court of Human Rights.
