Lise Öğrencilerinin İnternet, Sosyal Medya Ve Dijital Oyun Bağımlılıkları İle Yalnızlık, Bencillik Ve Yaşam Doyumu Düzeyleri Arasındaki İlişki, Malatya Örneği

Abstract

ÖZET Günümüzde kullanımı her geçen gün artan internet, insanların bilgi edinme, sörf yapma, alışveriş yapma, oyun oynama, sohbet etme, paylaşımda bulunma, benlik sunumunda bulunma ve boş zamanı değerlendirme aracı olarak yaygın bir kullanım alanına sahip olmaktadır. İnternet kullanımı sürecinde insanların sosyo-kültürel ve psikolojik özellikleri önemli bir etken olarak görülmektedir. Amacımız lise öğrencilerinin internet, sosyal medya ve dijital oyun bağımlılığı düzeylerini ölçmek ve ergenlerin yalnızlık, bencillik, yaşam doyumu, psikososyal yapısı, cinsiyeti, aile yapısı, biyolojik yapısı, ekonomik düzeyleri vb. özellikleri ile bu bağımlılık türleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma sonucunda bunlar arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Çalışma Malatya ilinde ikamet eden 990 lise öğrencisinin katılımıyla gerçekleşmiş. Araştırmada açıklayıcı ve betimleyici yöntem kullanılarak literatür taraması yapılmış ve anket tekniği uygulanmıştır. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Young İnternet Bağımlılığı Kısa Formu, Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği, Oyun Bağımlılığı Ölçeği (GAS; Game Addiction Scale, UCLA Yalnızlık Ölçeği Kısa Versiyonu, Bencillik Ölçeği/ Uyumsal Bencillik ve Yaşam Doyumu Ölçeğinden faydalanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21,0 paket programı kullanılmıştır. Betimsel istatistikler için frekans tabloları uygulanırken değişkenler arasındaki ilişkiler için ise yüzde analizleri yapılmıştır. Ölçekler arasındaki analizler için kolerasyon tekniğinden faydalanılmış ve değişkenler arasındaki anlamlılık değerleri için Kruskal Walis H Testi, Anova Testi, T testi vb. testler kullanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre, örneklemin genel çoğunluğun interneti boş zamanını değerlendirmek, sörf yapmak ve oyun oynamak için kullandığı görülmüştür. Ayrıca örneklemimizin genel çoğunluğu bir gün içinde internette 1-5 saat arası vakit geçirdiklerini dile getirmiştir. Örneklemin yaklaşık %25’inin yüksek düzey internet bağımlısı olması da araştırmamız açısında önemli bir sonuçtur. Cinsiyet ile internet, sosyal medya, dijital oyun bağımlılığı; yalnızlık, bencillik, yaşam doyumu arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bireylerimizin internette geçirdikleri süre, interneti kullanma amaçları, yalnızlık, bencillik ve yaşam doyumu düzeyleri, en çok kullandıkları sosyal medya hesapları, kullandıkları sosyal medya hesap sayıları, sosyal medyada selfi paylaşma sıklıkları ve aile birlikteliği ile internet ve sosyal medya bağımlılığı arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca en çok oynanan oyun ile dijital oyun bağımlılığı arasında da anlamalı ilişkiler bulunmuştur. Çalışmamızda internet, sosyal medya ve dijital oyun bağımlılıkları ile ekonomik gelir, sınıf düzeyi ve yaş faktörü arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Elde edilen tüm bu sonuçlar araştırmamızın genel amacını desteklemektedir. Ayrıca bu sonuçlar internet, sosyal medya ve dijital oyun bağımlılığı gibi patolojik davranışların toplumda giderek artığını ve bu davranışların bireylerin gerek sosyo-kültürel gerekse de psikolojik yapılarında derin yaralar açtığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: İnternet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, dijital oyun bağımlılığı, ergenlik dönemi, yalnızlık, bencillik, psikososyal yapı, yaşam doyumu