ULUSLARARASI HUKUK KOMİSYONU’NUN “ULUSLARARASI ÖRF VE ÂDET HUKUKUNUN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN TASLAK SONUÇLAR” METNİ ÇERÇEVESİNDE ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN ULUSLARARASI ÖRF VE ÂDET HUKUKUNA ETKİSİ

Abstract

Uluslararası örgütler uluslararası hukukun kişileridir. Bu uluslararası hukuk kişileri uluslararası örf ve âdet hukuku kuralları ile bağlıdır. Uluslararası örgütlerin uluslararası örf ve âdet hukuku kurallarının oluşturulmasına katkısı ise tartışmalıdır. Uluslararası Hukuk Komisyonu (ILC) tarafından 2018 yılında yayımlanan Uluslararası Örf ve Âdet Hukukunun Belirlenmesine İlişkin Taslak Sonuçlar belgesi bu tartışmalara önemli bir etkide bulunmuştur. ILC, uluslararası örgüt uygulamalarının bazı durumlarda uluslararası örf ve âdet hukuku kurallarının oluşumuna katkı sunabileceğini düzenlemiştir. Ancak opinio juris’in tespit edilmesi noktasında uluslararası örgütlere ilişkin bir hüküm yer almamaktadır. ILC, uluslararası örgütleri uluslararası örf ve âdet hukukunun oluşumuna sınırlı ve muğlak bir biçimde dâhil etmektedir. Bu makale uluslararası örgütlerin uluslararası örf ve âdet hukuku kurallarının oluşumuna etkisini doktrindeki gelişmeler ve ILC’nin konuya yaklaşımıyla birlikte incelemektedir. Uluslararası hukuki kişiliği çerçevesinde uluslararası örgütler uluslararası andlaşma akdedebilir; bunların uluslararası sorumluluğu söz konusudur ve bu örgütler çeşitli ayrıcalık ve bağışıklıklara sahiptir. Bu nedenle, uluslararası örgütlerin uluslararası örf ve âdet hukukuna da faaliyet alanlarına ilişkin hususlarda katkı sunabilmeleri gerekmektedir.