Hizmetkâr liderlik ve okul kültürü: bir yapısal eşitlik modellemesi

Abstract

Within the scope of the structural equation model, the purpose of this study was to test the theoretical framework that the servant leadership attitudes of primary school principals influence the process of establishing the school culture. With the thought that there is a reason-result relationship between these two basic variables, the study was designed on a causal basis. In the study, the servant leadership attitudes constituted the independent variable, and the school culture was taken as the dependent variable. The research universe included a total of 846 primary school teachers from 28 primary schools in a city center found in the Middle Black Sea Region in the academic year of 2011-2012. The research sample was made up of 282 primary school teachers from 12 primary schools determined with the triple stratified sampling method (upper-middle-lower) based on the socioeconomic structure of the region. The research data were collected with the Servant Leadership Scale (Barbuto and Wheeler, 2006) and with the School Culture Scale (Gruenert, 2000). In the study, while testing the theoretically-formed structural equation model, the Path analysis method was favored to search for the appropriate models and to combine the measurement error in both latent and observed variables. The findings obtained demonstrated that there were significant relationships between servant leadership and school culture but servant leadership did not have direct effects on school culture.

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okulu müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının, okul kültürü oluşturma sürecini etkilediği şeklinde oluşturulan teorik çerçevenin yapısal eşitlik modeli kapsamında test edilmesidir. Bu iki temel değişken arasında bir neden-sonuç ilişkisi bulunduğu düşüncesinden hareketle çalışma nedensel bir desende tasarlanmıştır. Çalışmada, hizmetkâr liderlik davranışları bağımsız değişken, okul kültürü ise bağımlı değişken olarak ele alınmıştır. Araştırmanın evreni, 2011-2012 öğretim yılında orta Karadeniz bölgesi içerisinde bulunan bir ilin merkez sınırları içinde olan 28 ilköğretim okulunda görev yapan toplam 846 ilköğretim okulu öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma örneklemi, bölgenin sosyo-ekonomik yapısı göre (üst-orta-alt) üçlü tabakalı örnekleme kullanılarak belirlenen on iki ilköğretim okulunda görev yapan 282 ilköğretim okulu öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışmada veriler Hizmetkâr Liderlik Ölçeği (Barbuto ve Wheeler, 2006) ve Okul Kültürü Ölçeği (Gruenert, 2000) ile toplanmıştır. Çalışmada teorik olarak oluşturulan yapısal eşitlik modelinin test edilmesinde, uygun modeller araştırmak ve hem gizil hem de gözlenen değişkenlerdeki ölçüm hatasını birleştirmeyi sağlamak amacıyla Path analizi tercih edilmiştir. Bulgular hizmetkâr liderlik ile okul kültürü arasında anlamlı ilişkiler olduğunu; ancak hizmetkâr liderliğin okul kültürü üzerine doğrudan etkisinin olmadığını göstermiştir.