SOSYAL MEDYA KULLANIMININ KİŞİSEL GÖRELİ YOKSUNLUK VE MATERYALİST KİŞİLİK EĞİLİMİ ÜZERİNE ETKİSİ

Abstract

Materyalizm, toplumsal değerler ile insani ilişkilerin önemini kaybedip, madde sahipliğine yönelik bir yaşam biçiminin yükselişini işaret eden ve genellikle olumsuz anlamlarla yüklü bir kavramdır. Bununla birlikte materyalizm yoksulluktan kurtulmak ve daha varlıklı bir yaşam arzusu şeklinde olumlu bir anlam da üstlenebilmektedir. Bu noktada materyalizmin araç olarak mı yoksa amaç olarak mı benimsendiği önem kazanmaktadır. Ancak materyalizmin ne zaman araç ne zaman amaç haline geldiğini tespit etmek mümkün olamamaktadır. Bu nedenle özel mülkiyet sahipliğine yönelik olumlu bir anlam yükleyen geniş bir literatür olsa da materyalizm genellikle olumsuz çağrışımları ile anılmaktadır. Ancak materyalizmin egemen bir dünya görüşü olması için insani ilişkiler içinde materyalizmi besleyen bir etkinin olması gerekmektedir. Özne kendini sadece toplumsal bir rekabet içinde değil, içinde bulunduğu toplumsal tabakadaki konumuna göre değerlendirir. Kişi, kendi toplumsal konumunu değerlendirmek üzere bir referans grubu kullanırken içinde bulunduğu toplumsal tabakaya göre yoksullaşma hissi yaşaması kişide bir stres yaratır. Bu bağlamda özne toplumsal tabaka içindeki hareketliliğe bağlı olarak bir yoksunlaşma, statü ve saygı kaybı hissinden korunmak üzere materyalist bir eğilim sergilemeye başlar. Kentleşme ve iletişim araçları öznenin kendisini konumlandırmak üzere kullandığı referans grubunu genişleterek yoksunluk hissini ve buna bağlı materyalist eğilimleri güçlendirir. Sosyal medya bu noktada radikal bir etki yaratır. Zaman ve mekândan bağımsız olarak işleyen sosyal medya, kişinin kullandığı ölçeği genişletirken yoksunluk hissi ve materyalizme nitelikli bir katkı sağlar. Bu çalışmada sosyal medya kullanımının yaş ve kullanım süresine bağlı olarak sosyal medya bağımlılığı, kişisel göreli yoksunluk ve materyalizm üzerine etkisi incelenmiştir. Çalışma için veriler 2021 yılı Ocak ayı içinde basit rastgele örneklem yoluyla e-anket şeklinde toplanmıştır. Toplanan 347 veri seti SPSS paket programında istatistik hipotez testleri ile incelenmiştir.