Özet:
Anadolu düğünlerinde geçmişten-günümüze süregelen geleneksel olgular içerisinde gelin alma geleneğinin ayrı bir önemi vardır. Gelinin baba evinden çıkarılmasıyla başlayan ve damat evine götürülme sürecini kapsayan bu gelenekte hem hüzün, hem de coşkuyu aynı anda görebilmek mümkündür. Geleneksel düğün törenlerindeki gelin alma/götürme sürecinde seslendirilen halk ezgilerine; gelin alma (gelin bindirme, göçürme, götürme…) havaları denilmektedir. Ulusal ölçekte yaygın olan ve yöreden-yöreye çeşitli müzikal farklılıklar gösteren gelin alma havaları, Türk halk müziği (THM) repertuvarı/nazariyatı açısından önemli çalgısal türler arasında yer almaktadırlar. Bu araştırma, gelin alma havalarındaki müzikal özelliklerin tespiti/tasnifine odaklanmaktadır. Araştırmada, TRT-THM arşivinde kayıt altına alınmış gelin alma havaları notaları ve bu notaların -ulaşılabilen- çeşitli video/ses kayıtları üzerinde yapılan değerlendirmelerle; gelin alma havalarındaki müzikal unsurların tespit edilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler doğrultusunda; gelin alma havalarının zengin müzikal karakteristikleri bünyelerinde barındırdığı, Karcığar makamı dizisinin yaygın olduğu, 7 ve 9 zamanlı usûllerin bu türdeki en önemli usûller olduğu, geleneksel icralarında zurna, asma davul, sipsi ve klarnetin en yaygın kullanılan çalgılar olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
