Ülkemizde çok partili yaşama geçildikten sonra ve kentleşme olgusunun da hızlanmasıyla beraber, yerel yönetimler önceki dönemlere kıyasla daha fazla önem kazanmaya başlamış ve yerel yönetimler içinde de belediyeler ön plana çıkmıştır. Belediyeler üzerinde birçok tartışmanın gündemde olduğu zamanlarda il özel idarelerinden fazla söz edilmemiştir. İl özel idareleri yüz kırk yıllık bir geçmişe sahip, Osmanlıdan devraldığımız yerel yönetim birimidir. Cumhuriyet döneminin ilk devresinde, il özel idareleri daha özerk ve güçlü yerel yönetim birimleri olarak çalışırken, özellikle son elli yılda elindeki görev ve yetkilerin bir kısmı, merkezi yönetimin il teşkilatlarına kaydırılmış, kaynakları kısıtlanmış birer yönetim unsuru haline gelmişlerdir. Yerel yönetimler içinde en az tanınanı ve en az işlevsel olanı il özel idareleridir. Bilindiği gibi, günümüzde, 58. hükümet tarafından önce Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun ile merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında yeni bir görev, yetki ve sorumluluk paylaşımı öngörülmüş, öngörülen bu unsur sonucunda merkezi yönetime ait olan birçok yetki ve görev ile bu görevleri yerine getiren birimlerin, il özel idarelerine devredilmesi öngörülmüştür. Bu gelişimin uzantısı olarak, 5302 sayılı Kanun ile İl Özel İdaresi Kanunu kabul edilmiştir. Reform sürecinde il özel idareleri köklü ve kapsamlı bir yeniden yapılanmaya tabi kılınmış ve sistem büyük ölçüde değiştirilmiştir. Bu araştırmada il özel yönetimleri tarihi perspektif sürecinde genel hatlarıyla yasal ve kurumsal olarak genel yapısı ele alındıktan sonra, yeni İl Özel İdaresi Kanunu ayrıntılı bir biçimde incelenmekte, getirilen değişiklikler analiz edilmiştir. İl özel yönetiminin var olan yapısının nasıl daha etkili ve verimli olmasının yolları aranmıştır, bu bağlamda bir model önerisi sunulmuştur.
After passing the multi-party system in our country life and the acceleration of urbanization, together with the fact, local governments began to gain more importance in comparison to previous periods and within the municipalities and local governments came to the fore. We know a lot of discussion on the agenda of special provincial administrations, municipalities there is not much. Special provincial administrations have a history of one hundred and forty years, the Ottomans took over the unit of local government. The first circuit of the Republican era, special provincial administrations and more autonomous units of local government as a powerful running, especially in the last fifty years, the duties and powers in the hands of some of the central government shifted teşkilatlarına province, a management component of the resources have become constrained. Local governments in the least-known and at least one functional special provincial administrations. As is known, today, before by 58. goverment Basic Principles of Public Administration and Law on the Restructuring of the central government and local authorities a new duty, authority and responsibility-sharing foreseen, anticipated as a result of these factors, many of the central government with the authority and duty fulfilling the duties of the units, the transfer of the special provincial administrations envisaged. As an extension of this development, the Law on Special Provincial Administration Law No: 5302 was adopted. Long-standing and special provincial administrations in the process of reform is needed is a comprehensive restructuring and the system was rendered largely changed. In this study, special provincial administrations in the process of historical perspective as a general overview of the legal and institutional structure have been addressed, then, the new Law on Special Provincial Administration are examined in detail, amendments have been analyzed. How the existing structure of the special provincial administration sought a more effective and efficient ways of being, a model suggested in this context is presented.
