Bu tezde XIX. yüzyıl şairlerinden Hasan Hilmî Edirnevî Divanı çalışıldı. Hayatı hakkında manzum biyografisi dışında bilgi edinemediğimiz şairin eserinden hareketle XIX. yüzyılda yaşamış olduğunu ve bu yüzyılın sonunda öldüğünü düşünmekteyiz. Çalışmada divan okundu, metin oluşturulup incelemesi yapıldı. Ayrıca ileride dil ve muhteva çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla incelemesi yapılan divanının dizini çıkarıldı.Eldeki bilgilere göre, Hasan Hilmî Edirnevî Dîvânı'nın tek nüshası Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda bulunmaktadır. Bu nüshadan hareketle hazırlanan tez iki bölümden oluşmaktadır. Girişte XIX. yüzyılda Osmanlı devletinde siyasî ve edebî durum, şairin hayatı, edebî kişiliği ele alınmıştır. Birinci bölümde eserinin biçim ve içerik özellikleri ayrıntılı olarak tanıtılmıştır. Ayrıca metni oluştururken dikkat edilen hususlar belirtilmiştir. İkinci bölümde ise divanın metni, sonuç, kaynakça ve dizin yer almaktadır.Divanda toplam 343 şiir bulunmaktadır. Bu şiirlerde Allah'a ve Hz. Muhammed'e duyulan sevgi, dinî öğütler, ilahi aşk konuları işlenmiştir. Eser dini ve tasavvufî muhteva ile yazılmış na'tlardan oluşmuştur. Eserde II. Abdülhamid dönemine atıflarda bulunulmaktadır.Şiirlerinin tamamına bakıldığında, şairin genel olarak ölçüyü ve kafiyeyi kullanmakta çok da başarılı olduğu söylenemez. Şiirlerinde kullandığı dil de çoğunlukla sade ve anlaşılırdır; yer yer halk söyleyişlerine de yer vermiştir.Hasan Hilmî Edirnevî, XIX. yüzyılda yaşamış klâsik Türk edebiyatı alanında eser veren şairlerden biridir. Şairin yazdıklarından hareketle o dönemin hem sosyal hem kültürel özellikleri hakkında bilgi sahibi olmaktayız. Ayrıca bu eserle XIX. yüzyılda kullanılan dil özelliklerinin dilbilimcilere çalışmalarında ışık tutacağı kanaatindeyiz.Metin oluşturulurken ilmî eserlerde kullanılmakta olan transkripsiyon sistemi uygulandı.
In this thesis Divan (collected poems book) belonging to Hasan Hilmi Edirnevi, one of the poets in 19th century has been studied. It is thought that he lived in 19th century and died at the end of it, considering his poetry biography which is the only thing found about his life. In this study, Divan has been read, the text has been formed and examined. In addiation the index of Divan examined has been brought out in order to contribute to the study of language and content ahead.According to information we have Hasan Hilmis single copy is available in Turkish written Divan Department of National Library. Taking this single copy as a starting part, the thesis written comprises of three parts. In the introduction, political and social situation of Ottoman Empiror in 19 th. century , poets life, his literary personality have been handled. In the first part, the form and the content of his litrary work have been identified. In addition while composing the text, the points which were focused on have been explained. In the second part, the text of Divan conclusion, bibliography and index have been taken place .There are totally 343 poems in Divan. These poems are poems about God and Hz. Mohammed?s love, religious and holy love Have been handled. The work of art is an example of na?t ( the poems that praise Mohammed) written in a religious and mystical way. Also, it makes reference to the era of II. Abdülhamid.While examining the poems as a whole ıt can?t be that he succeeded in using the measure rhyme much. The language used is generally simple and understandable. He also gave place to public discourse in his poems.Hasan Hilmi Edirnevi, is one of the poets who lived in 19th centuary and wrote bookin the field of Turkish Classical Literature. By looking at what he wrote, we are able to have knowledge about both social and culturel features of that era. Moreover it is believed that the linguistic characteristic used in this work will shed a light on linguists in their works.While composing the text, the transcription system used in scholaryly has been apllied.
