Özet:
Güney Afrika Cumhuriyeti ile özdeşleşmiş olan ubuntu ya da botho kavramı eski bir Afrika dünya görüşünü tanımlar. Temelinde sevgi, şefkat, saygı, paylaşma, birliktelik gibi değerleri barındıran ubuntu felsefesi farklı Afrika topluluklarının dillerinde farklı kelimelerle anılır. Yapılan çalışmalara göre kelime olarak ubuntu’nun 19. yüzyılın ikinci yarısı gibi nispeten yakın bir dönemde ilk defa kullanıldığını gösterse de, kelimenin sözlü kullanımının çok daha eskilere dayandığı tahmin edilir. Kavramsal olarak farklı dönemlerde farklı anlamlarda kullanıldığı düşünülen ubuntu kelimesi, günümüzde bazı kişilerce insanın ahlaki özelliklerini tanımlarken bu tanımdan yaklaşık bir asır sonra ortaya çıkan diğer bir tanımı ise toplumun birbirine bağlılığını ifade eder. Bu yönüyle kavram günümüzde, bir Nguni atasözü olan umuntu ngumuntu ngabantu, yani “kişi diğer kişiler aracılığıyla bir kişidir” prensibiyle iç içe geçmiştir. Ubuntu, Afrika’yı dünyaya tanımlama ve kıtayı dünyaya kendi öz değerleriyle anlatarak hiçbir dış baskı altında kalmadan oluşmuş olabilecek, yani doğal bir Afrika algısına ulaşabilme girişiminin bir parçasıdır. Diğer taraftan Afrikalıların yeni bir dünya vizyonu oluşturma girişiminde önemli bir araç olarak görülür. Bu yönüyle, Afrikalı bakış açısının temele aldığı ubuntu felsefesinin siyasi, sosyal ve eğitim gibi alanlarda kullanılması akademik çevrelerce oldukça tartışılmaktadır. Güney Afrika’nın iç ve dış siyasetini belirleyen temel yapı taşlarından biri olması yönüyle ubuntu ve önerdiği kardeşlik, sevgi ve şefkat gibi değerler, yeni ulus inşası hedefleri ve ülkedeki artan yabancı düşmanlığının önüne geçmek için uygulanmaya çalışılmaktadır. Öğretileri itibariyle ubuntu felsefesinin ve diğer Afrika kültürlerindeki varyasyonlarının başta Afrika kıtası olmak üzere dünya barışına katkı sunacağı savunulur. Bunun yanında, Afrika kıtasının sosyo-ekonomik birleşmesini ifade eden Pan-Afrikanizm idealinin gerçekleştirilmesi için ubuntu’yu referans alan noktadan hareket edilebileceği iddia edilir.
