XV. ve XVII.yüzyıllar arasında Anadolu üzerinden Kudüs'e giden Batılı seyyahlar ve Anadolu hakkındaki izlenimleri

Abstract

Çalışmamızda 15. ve 17.yüzyıllar arasındaki dönem de Batılı seyyahlar tarafından kaleme alınmış olan seyahatnamelerde Osmanlı İmparatorluğu, özellikle de Anadolu ve bu topraklarda yaşamış olan Türkler hakkında aktarılan bilgiler ve Batı aleminin gözünde canlanan Türk imgesi üzerinde durmaya çalıştık. Tezimizde öncelikle; seyahatnamelerin önemi ve yazarlarının kimlikleri, bu seyyahların seyahat etme nedenleri ve bu nedenler arasında yer alan hac ibadeti konuları üzerinde durduk. Misyonerlikten, istihbarat ve bilimsel araştırmadan, dini görevlerini yerine getirmek için seyahat eden seyyahlara kadar seyahatnamelerin yazılma sebeplerini ele aldık. Araştırmamızda seyyahların seyahatleri esnasında kullanmış oldukları yol güzergâhları ve bu yol güzergâhlarının tercih edilme nedenleri üzerinde durduk. Bu seyyahların seyahatnamelerine bakıldığı zaman daha çok iki konu üzerinde durduklarını görülmektedir; birincisi, geleneksel İslam toplumunun şekillendirdiği toplumsal yapı, şehirlerin güzelliği ve Türk insanı karşısındaki şaşkınlık ve hayranlıkları, ikincisi ise bu farklılıkları öne çıkararak, karşılaştıkları tüm insanların bulundukları coğrafi yapıdan tutun da her türlü yaşam şekillerini, karakter ve fiziki yapılarını ayrıca da bu bilgileri aktarırken her türlü övgü ve yergiden kaçınmadıklarını gördük. Bu aynı zamanda seyyahların görmek istediği şeyi de öne çıkarması ile alakalı bir husustur. Kaynaklarda öne çıkan, en çok üzerinde durulan konu ise Avrupa insanının Türk hayranlığı veya Türk korkusu olmuştur. Bu seyyahlar arasında Türklere hayranlığını dile getirenler olduğu gibi, eleştiride bulunanlar da vardır. Bütün bunlara çalışmamız içerisinde yeri geldikçe değinilmiştir.

In our study we have tried to dwell on Ottoman Empire in travelogues written by travelers between XV th and XVII th centuries, particullary information about Turks and the Turkish image roused in the eyes of western World. First, in our thesis, we have emphasized the importance of the travelogues and identities of the writers, reasons of these writers and Hajj rituals among these reasons. We have handled the reasons of the travelogue's from missionary to intelligence and scientific research to the travelers travelling to implement their religious duties. In our research, we have emphesized the routes the travellers followed and the preferences for the purpose of following those routes. When we look in these travellers' travelogues, they seem that they mostly dwelled upon two subjects; The firts one is social structure shaped by traditional Islamic society, The beauty of the cities and their astonishment and admiration against Turkish people, the second one is, by putting forward the differences, entire people's geographic structures, life styles, characteristics and physical structuresand besides we have seen that they didn't avoid all kinds of praise and satire. This is, at the same time, related to a subject that travelers emphasize the desire they want. The issue emphasized most in the resources is European people's admiration or fear for Turks. Among these travellers, there are ones who expressed admiration for the Turks, as ones who criticized.