Evde bakım hizmeti alan hastalarda bası ülserini önlemede hemşirenin rolü

Abstract

Bu araştırma, evde bakım hizmeti alan hastaların bakıcılarına bası ülserini önleme konusunda hemşire tarafından verilen eğitimin etkinliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, ön test-son test kontrol gruplu deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, Bingöl Evde Bakım Koordinasyon Merkezi’ne başvuran 264 hasta oluşturdu. Araştırmanın örneklemini ise, herhangi bir örnekleme yöntemine gidilmeyerek evrenin tamamının alınması hedeflendi, ancak 264 hasta arasında araştırmaya katılmayı kabul eden ve araştırma kriterlerine uyan 100 hasta ve hastaların bakıcıları oluşturdu. 100 hastanın 50’si deney, geriye kalan 50’side kontrol grubuna basit rastgele yöntemle alındı. Araştırma 10 hafta sürmüş, 09 Eylül – 18 Kasım 2013 tarihleri arasında hasta evlerine gidilerek gerçekleştirilmiştir. Veriler hasta bilgi formu, hasta bakıcı bilgi formu, Braden Risk Değerlendirme Ölçeği ve bası ülseri değerlendirme formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin toplanmasında deney ve kontrol grubundaki hastaların tanımlayıcı özelliklerine ilişkin hasta bilgi formu, ön test verilerinin toplanmasında Braden Risk Değerlendirme Ölçeği uygulanmıştır. Deney grubu hasta bakıcılarına bası ülseri önleme eğitimi verilmiştir. Kontrol grubuna eğitim verilmemiştir. Deney grubu hastaları, haftada 2 kez evlerinde ziyaret edilerek Braden Risk değerlendirmesi yapılmış ve bası ülseri değerlendirme formu kullanılarak bası ülseri oluşumu değerlendirilmiştir. 1 ay sonra son test verilerinin toplanmasında gruplara bası ülseri değerlendirme formu ve Braden Risk Değerlendirme Ölçeği uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde ki-kare, Fisher’s Exact testi, sayı, yüzde, bağımsız gruplarda t testi ve bağımlı gruplarda t testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, eğitim verilen deney grubunda 5 hastada (%10), eğitim verilmeyen kontrol grubunda 23 hastada (%46) bası ülseri geliştiği görüldü. Bası ülserini önleme eğitimi verilen hasta bakıcıların hastaları ile eğitim verilmeyen hasta bakıcıların hastaları arasında bası ülseri oluşumunda, istatistiksel açıdan önemli bir fark bulundu (p<0.05). Sonuç olarak; Hemşire tarafından, evde bakım hizmeti alan hastaların bakıcılarına verilen bası ülseri önleme eğitiminin, bası ülseri oluşumunu azalttığı görüldü. Evde bakım hemşiresi tarafından, hastaların bakıcılarına bası ülseri önleme eğitiminin verilmesi önerilmektedir.