TÜRKİYE’DE SİYASET-EKONOMİ İLİŞKİSİ: DEVLETÇİ EKONOMİ ANLAYIŞI ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

ÖZET Siyaset ile ekonomi ilişkisi birbirini etkileyen, oldukça karmaşık ve karşılıklı süreçleri içerir. Zira siyasetin değişkenlerinin ekonomik değişkenleri etkilediği ya da ekonomik performansın siyasetin belirleyicilerinden olduğu da tartışma götürmezdir. Ayrıca bu iki kurumun sahip olduğu nitelikler de ilişkinin profilini belirler. Bu argümandan hareketle Türkiye’de siyaset ve ekonomi arasındaki ilişkiye odaklanan çalışma, devletçi ekonomi anlayışı ve uygulamalarının siyaset-ekonomi ilişkisindeki etkilerini ve rollerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren 1980 yılında ekonomideki paradigma değişimine kadar olan süreçte devletçi ekonomi anlayışının ortaya çıkışı, gelişimi ve dönüşümünü belirli dönemler özelinde ele alarak siyasal yaşamın gelişmeleriyle birlikte tartışmaktadır. Türkiye’de siyaset ve ekonomi arasındaki ilişkinin süreklilik arz eden ve istikrarlı bir profil çizmediği, dönemin konjonktürüne bağlı siyasal alanın aktörleri tarafından şekillendiği iddiasından hareketle çalışma, siyasal alanın amaç-araç bağlamında ekonomiyi şekillendirdiğini, bununla birlikte ekonominin de iktidar paylaşımı süreçlerinde siyasal alanı kısıtladığı ya da özgürleştirdiğini ortaya koymaktadır. Sonuçta, devletçi ekonomi anlayışının siyasal iktidarların amaçları ve konjonktürün gereklerine göre benimsenip benimsenmediği ve uygulanmasıyla iktidar paylaşımı süreçlerinde çoğulculuğu zedelediği ifade edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Siyaset, Ekonomi, Türk Siyasal Hayatı, Devletçi Ekonomi Anlayışı THE RELATIONSHIP BETWEEN POLITICS AND ECONOMY IN TURKEY FROM THE PERSPECTIVE OF STATIST ECONOMY ABSTRACT Politics-economy relations involve highly complex and reciprocal processes that affect each other. Since it is unquestionable that the variables of politics affect economic variables, as well as economic performance, is one of the determinants of politics. In addition, the qualities of these two institutions determine the profile of the relationship. Based on this argument, the study which focuses on the relationship between politics and economics in Turkey, aims to reveal the effects and roles of statist economy understanding and practices in the relationship between politics and economics. Therefore, from the foundation of the Republic to the radical paradigm change in the economy in 1980, the emergence, development, and transformation of the statist understanding of economy are discussed in specific periods, together with the occurrences of political life. Considering the fact that the relationship between politics and economics do not draw a continuity or consistent profile and is shaped by the political actors according to the socio-economic conjuncture of Turkey, this study aims to present that the political area shapes the economy within the context of aim-means, however, the economy also limits or frees the politics in the processes of powersharing. After all, it is stated that the statist economy is adopted according to whether the goals of political power and the requirements of the conjuncture are available and that its implementation undermines pluralism in power-sharing processes. Keywords: Politics, Economy, Turkish Political Life, Statist Economy