Annelerin bakış açısından okul fobisinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul fobisi yaşayan çocukların annelerinin değerlendirmelerini niteliksel olarak incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2009-2010 eğitim öğretim yılında Bursa ili merkez Osmangazi ilçesi sınırları içinde bulunan 8 ilköğretim okuluna devam eden, eğitim öğretime başlama dönemi olan eylül ayından itibaren en az bir ay boyunca okula gelme, sınıfta durma ve anneden ayrılma güçlüğü yaşadığı okul psikolojik danışmanlarınca tespit edilmiş 1. sınıf ve ana sınıfı öğrencilerinin anneleri oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli olan veriler nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından uzman görüşü alınarak geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, okul fobisi yaşayan çocukların anneleri doğum öncesi ve sonrasında sıkıntılı geçtiği ortaya çıkmıştır. Annelerin, okul fobisi yaşayan çocuklarını sosyal içedönük, zayıf ve kişisel olarak çekingen ve utangaç gibi ifadeler ile tanımladıkları saptanmıştır. Anne çocuk ilişkisinin niteliği ile ilgili, annelerin tamamında kaygılı ve karşılıklı bağımlılık şeklinde olduğu saptanmıştır. Çocuğun okul öncesi dönemine ait travmatik yaşantılar sorgulandığında, annelerden yarısının ailesel ya da çevresel faktörlerden kaynaklanan bir travmatik durum tanımladığı görülmüştür. Çocuğun okul öncesi dönemde okul ile ilgili tutumu sorgulandığında, annelerden yarısı, çocuğunun tutumunun olumsuz olduğunu bildirmiştir. Çocuğun okul zamanında gösterdiği fiziksel ve duygusal tepkiler sorgulandığında, anneler çocuklarının korku ve kaygı tepkileri, sosyal ortamda kedisini yeterince ifade edememe ile ilgili tepkiler ve psikosomatik bazı şikâyetler yaşadığını ifade etmişlerdir. Bunların içinde en çok atıf alan, korku ve kaygı tepkileridir. Annelere, çocuklarının okula gelmek istememe nedenleri sorulduğunda, kendilerinden kaynaklanan, çocuklarından kaynaklanan, okul ortamından kaynaklanan ve bunların dışında kalan sebepler sıralamışlardır. Bunların içerisinde en çok atıf alan, çocuktan kaynaklanan sebeplerdir. Annelere, bu süreç içinde kendilerinin ne tür güçlükler yaşadıkları sorulduğunda, üç farklı alanda sınıflanabilecek yanıtlar vermişlerdir. Bunlar annenin gösterdiği duygusal tepkiler, sosyal ortamdan kaynaklanan güçlükler ve psikosomatik şikâyetlerdir. Annenin yaşadıkları ile ilgili en çok atıf alan, duygusal tepkilerdir. Okul fobisi yaşayan çocuklara karşı ailenin yaklaşımı sorgulandığında, ailelerin tamamının destekleyici bir tutum içinde olduğu saptanmıştır. Çocuklarının yaşadığı okul fobisi ile ilgili destek kaynakları sorgulandığında, anneler okuldan, yakın aile bireylerinden ve çevredeki başka insanlardan destek gördüklerini belirtmektedirler. Bunlar içerisinde en çok atıf alan okul ile ilgili destek kaynaklarıdır.

The purpose of this research is to study qualitatively the assesments of the mothers, whose children suffers from school phobia. School phobia is a term that is seen in children attending primary school and that affect family, teacher and children suffering from this situation negatively. The sample of the research is made from the mothers of the children who attended primary schools in the borders of county of Osmangazi in the center of Bursa during the 2009-2010 Education year. The data needed for the research has been gathered by the technique of interview wich is a qualitative way of research. A semi-formulated interview form which was developed by the researcher by counsulting experts has been used to collect data. According the research results, it has been observed that mothers of the children suffering from school phobia by phrases such as socially introveited, weak, shy and personally reserved. When we interrogated the kids? traumatic experiences belonging to pre school period, it was observed that half of the mothers described a traumatic case, which derives from parental from a parental or environmental factors. When the kisd attitudes towards to school during pre-school period are interrogated half of the mothers indicated that to the kid?s attitudes were negative. When the physical and emotional reactions of a kid at the school time questionned, mothers stres that fear and ancşent reactions that are about inefficiency of self-expression şn the social environment and psychosomatic complaints of kids. Among these, fear and anxiety are most inputated ones. When asked the mothers, the reasons of why their kids are not coming to school, they range the reasons as: mother based, kids based, school environmental and other related factors. Among these, the kid-based reasons are the most imputated ones. When mothers are askes what kind of difficulties they have experinenced trough this period, they gave answers that can be categorized in different areas. These are psychosomatic reactions, difficulties caused by the social, environmental and psychological complaints. When families? approaches to the kids who experience school phobia questioned, it is understood that all families have supportive attitudes. When their support source related to their children?s school phobia questionned, mothers tell that they are supported by other members of the family, relatives and others around. It is the support sourches about the school that is referred among others.