Amaç: Tütün dumanında bulunan ve kanla taşınan toksik maddeler oksidan antioksidan sistem arasındaki
dengeyi dokular aleyhine değiştirmektedir. Antioksidan, antimikrobiyal ve antiinflammatuvar özelliklerinin olduğu
bilinen hesperetin; limon, portakal ve greyfurt gibi turunçgillerde bulunur. Çalışmada tütün dumanı maruziyetinin
testis dokusunda oluşturacağı hasara karşı hesperetinin koruyucu etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada 24 adet erişkin Spraque-Dawley erkek rat kullanıldı. Ratlar 4 gruba ayrıldı
(n:6):kontrol (K), tütün dumanı (TD), tütün dumanı+mısırözü yağı (TD+M) ve tütün dumanı+hesperetin
(TD+HES). TD, TD+M ve TD+HES gruplarındaki ratlar, günde iki defa birer saat tütün dumanına maruz bırakıldı.
TD+HES grubundaki ratlara tütün dumanına ilaveten oral gavajla, mısırözü yağında çözülmüş hesperetin gün
aşırı 50 mg/kg dozunda uygulandı. TD+M yağı grubundaki ratlara ise tütün dumanına ilaveten hesperetini
çözmede kullanılan miktarda mısırözü yağı gün aşırı oral gavajla verildi. 12 haftalık deney süresi sonunda tüm
gruplardaki ratlar dekapite edildi. Testis dokuları çıkarıldı. Histokimyasal ve eNOS boyamaları ile TUNEL
yöntemi uygulandı. Biyokimyasal analizler ve sperm analizleri yapıldı.
Bulgular: TD ve TD+M gruplarına ait kesitlerde seminifer tübül germinal epitelinde dejenerasyon, atrofik tübüller,
vasküler konjesyon, seminifer tübül bazal membranlarında ayrılmalar, interstisyel alanda ödem ve bazı
tübüllerde lümene dökülmüş immatür hücreler tespit edildi. Ayrıca bu gruplarda apoptotik hücre sayısında ve
eNOS immünreaktivitesinde artış gözlendi. Hesperetin uygulamasının histolojik değişimlerde, eNOS
immünreaktivitesinde ve apoptotik hücre sayısında azalmaya neden olduğu belirlendi. Malondialdehit(MDA)
düzeyleri TD ve TD+M gruplarında arttığı, hesperetin uygulamasının ise MDA düzeyini azalttığı tespit edildi.
Katalaz (CAT) ve glutatyon peroksidaz (GSH-Px) enzim aktivitelerinin, TD ve TD+M gruplarında azaldığı,
TD+HES grubunda ise GSH-Px aktivitesinin arttığı tespit edildi. CAT aktivitesi açısından TD, TD+M ve TD+HES
grupları arasında fark bulunamadı. TD ve TD+M gruplarında anormal sperm sayısında artış, TD+HES grubunda
ise azalma tespit edildi.
Sonuç: Bulgular tütün dumanının testis dokusunda hasara neden olduğu ve hesperetin uygulamasının ise bu
toksik etkilere karşı koruma sağladığını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Tütün Dumanı, Hesperetin, Histoloji, Biyokimya, Testis.
Introduction: Toxic substances in tobacco smoke which are carried to every part of the body by blood, are likely
to change the balance between oxidant– antioxidant systems against tissues. Hesperetin, known to have
antioxidant, antimicrobial and antiinflammatory properties; is found in citrus fruits, such as lemons, oranges and
grape fruits. In this study, it is aimed to examine the protective effects of hesperetin against oxidative damage on
testis tissue caused by tobacco smoke exposure.
Materials and Methods: Twenty-four male adult Spraque-Dawley rats were divided into 4 groups (n=6):Control
(C), tobacco smoke (TS), tobacco smoke plus corn oil (TS+CO) and tobacco smoke plus HES (TS+HES). TS,
TS+CO and TS+HES groups were exposed to tobacco smoke 1hour twice a day and hesperetin was applied 50
mg/kg (dissolved in corn oil) by oral gavage every other day. In rats in the TS+CO group, in addition to tobacco
smoke, the amount of corn oil that was used to dissolve hesperetin was given by oral gavage every other day. At
the end of the experimental period of 12weeks rats were decapitated. Testis tissues removed. Histochemical,
eNOS staining and TUNEL methods were applied.Biochemical and sperm analyzes were performed.
Results: In rat testis tissues of TS and TS+CO; degeneration in germinative epitelium, atrophic tubules, vascular
congestion, seperation in seminiferious tubule basement membranes, edema in interstitial area and immature
cell debris in tubule lumen were detected Also, the increased apoptotic cells and eNOS immunreactivity were
observed in TS and TS+CO groups.HES administration caused a decrease in histological alterations, eNOS
immunreactivity and apoptotic cells. Malondialdehyde (MDA) levels were found to increase in TS and TS+CO,
while hesperetin administration reduced MDA levels. Catalase (CAT) and glutathione peroxidase (GSH-Px)
enzyme activities were found to decrease in TS and TS+CO whereas GSH-Px activity increased in TS+HES. In
terms of CAT activity, there was no difference between TS, TS+CO and TS+HES. There was an increase in the
number of abnormal sperm in the TS and TS+CO, and a decrease in the TS+HES.
4
Yilmaz ve ark, Tütün Dumanına Maruz Kalan Ratlarda Hesperetinin Testis Dokusundaki Antioksidan Etkisinin İncelenmesi
Conclusions: The findings indicate that tobacco smoke causes damage to the testicular tissue and that the
administration of hesperetin protects against these toxic effects.
Keywords: Tobacco Smoke, Hesperetin, Histology, Biochemistry, Testis.
